معده از اصلی‌ترین اعضای بدن در سیستم گوارشی بوده و نقش مهمی در هضم غذا دارد. با عملکرد صحیح معده است که به مشکلات گوارشی یا به چاقی‌های موضعی دچار نمی‌شویم. برای درک تاثیر، تغییرات و نقش معده و روده در عمل لاغری با ما در این مقاله همراه باشید.
آشنایی با سیستم دستگاه گوارش و فرایند دریافت و جذب غذا
مهمترین وظیفه دستگاه گوارش، دریافت غذا، هضم، جذب و رساندن مواد مغذی به جریان خون و در نهایت تمام اندام‌های بدن است.
سیستم گوارشی شامل : دهان، حلق، مری، معده، دوازدهه، روده کوچک، روده بزرگ و مقعد است. از آنجایی که موضوع مورد بحث ما تاثیر معده و روده در هضم مواد غذایی و نقش آنها در عمل جراحی لاغری است، تنها به این دو عضو از دستگاه گوارش نگاهی می اندازیم.
نگاهی به معده و وظایف گوارشی آن
معده مهمترین بخش سیستم گوارشی محسوب شده و در واقع همانند یک کیسه تمام مواد غذایی بلعیده شده را در خود حفظ می‌کند و طی فرآیندهای شیمیایی آن را هضم کرده و به کوچکترین حالت ممکن تبدیل می کند تا وارد روده‌ها شود.
شکل و ساختمان معده چگونه است
از نظر ظاهری معده شبیه به حرف J است، اما این شکل ظاهری با توجه به پر یا خالی بودن معده تغییر می کند. همین کیسه منحنی دارای بخش‌های مختلفی است که به این شرح می باشد.
کاردیا
کاردیا دریچه ای است که بین مری و معده قرار دارد و مواد غذایی از طریق آن به معده وارد میشوند و حکم دروازه ورودی معده را دارد.
فوندوس
اصطلاحا به آن گنبد معده گفته می‌شود، که کمی بالاتر از کاردیا و در سمت چپ ورودی معده قرار دارد.
بدنه معده
حد فاصل بین گنبد معده و ناحیه پیلوریک را، بدنه معده تشکیل می‌دهد.
ناحیه پیلوریک
فضای پیلوریک و اسفنکتر پیلور، که بین دوازدهه و بدنه معده است. غذا بعد از هضم شدن از طریق این دریچه عضلانی به روده‌ها می‌رود.
آشنایی با لایه‌های مختلف معده
جداره یا دیواره معده از 4 لایه تشکیل می‌شود که شامل: پوشش و لایه مخاطی معده، لایه زیر مخاطی که دقیقا زیر مخاط معده قرار دارد، لایه عضلانی شامل : لایه عضلات داخلی، حلقوی و طولی و سروزا که بیرونی‌ترین لایه است.
نقش معده در گوارش غذا
معده علاوه بر این که نقش مهمی در هضم غذا دارد در کنترل اشتها و میزان جذب مواد غذایی نیز تاثیرگذار است. این شکل از تاثیرگذاری می‌تواند اساس برخی از اعمال محدودکننده و کاهنده چاقی باشد.
اهمیت مخاط معده در سیستم گوارش غذا
مهمترین بخش معده را مخاط آن تشکیل می‌دهد، مخاط شامل تعداد زیادی غده و سلول است که تولید هورمون‌ها، شیره معده و اسید آن را بر عهده دارند.
اهمیت معده در گوارش غذا
اهمیت معده در گوارش و کارکرد و عملکرد آن بر اضافه وزن به اندازه‌ای است که در اکثر جراحی‌های لاغری برای رسیدن به وزن دلخواه معده مورد هدف قرار می‌گیرد، طی انجام برخی از اعمال جراحی لاغری مثل اسلیو معده یا بای پس آن، بخش‌های زیادی از معده برداشته می‌شود با توجه به نقش بخش‌های مختلف معده و کارایی آنها بسیار طبیعی است که تولید و ترشح هورمون‌ها طی جراحی کاهش پیدا کرده و نهایتا کاهش اشتها و لاغری را در پی داشته باشد.
وقتی یک شخص عمل جراحی لاغری معده (اسلیو، بالون، حلقه یا بای پس) انجام می‌دهد، عملا حجم معده کاهش می‌یابد، در پی آن نیز تولید هورمون گرسنگی کمتر می‌شود. این روند باعث می‌شود که غذای کمتری مصرف کرده و نهایتا به کاهش وزن دست پیدا کند.
جذب مواد غذایی در معده
معده نقش مهمی در هضم غذا دارد اما عمده کار جذب مواد غذایی بعد از هضم شدن بر عهده روده کوچک است، در واقع باید گفت که روده کوچک مکمل معده در رساندن مواد مغذی به بدن است. روده مقداری آب نیز جذب می‌کند. برعکس روده کوچک، روده بزرگ نمی‌تواند غذا جذب کند و مسئول جذب آب و مایعات است.
پس باید گفت که عملا معده نقش اندکی در جذب مواد مغذی دارا است، بیشتر جذب مواردی چون: اسیدهای آمینه، اتانول از الکل و کافئین.
یکی از ویتامین‌های بسیار حیاتی که توسط معده جذب می‌شود ویتامین B12 است، این ویتامین در بخش‌های انتهایی معده جذب می‌شود به همین دلیل کسانی که عمل لاغری بای‌پس معده انجام می‌دهند معمولا جذب ویتامین b12 کمی دارند. چرا که عملا غذا از بخش تحتانی معده نمیگذرد و خیلی زود از طریق یک میانبر وارد روده کوچک می‌شود. این بیماران مجبورند که مکمل ویتامین مصرف کنند. اما در عمل اسلیو معده همچنان جذب ویتامین b12 در معده انجام می‌گیرد.
نگاهی به روده کوچک و نقش آن در جذب غذا
در روده کوچک فرآیند هضم غذا کامل می شود. مواد هضم شده از طریق سلول های پوششی دستگاه گوارش جذب شده وبه وسیله خون و سیستم لنفاوی به درون بافت ها انتقال می یابد. روده کوچک از سه بخش اصلی تشکیل شده است: دئودنوم، ژژنوم، ایلئوم.
غذای هضم شده از معده در ابتدا به بخش ابتدایی یعنی دئودنوم وارد می‌شود که حدود 10 اینچ طول دارد. ژژنوم یا بخش میانی سه فوت طول دارد. بخش آخر ایلئوم نیز شش فوت طول دارد.
جراحی‌های لاغری و عملکرد آنها
جراحی لاغری برای کسانی که به چاقی مفرط دچار هستند توصیه می‌شود. در این بخش نگاهی کوتاه به این اعمال جراحی و عملکرد آنها خواهیم داشت.
عمل اسلیو معده
در عمل اسلیو معده بخشی از معده طی یک پروسه جراحی برداشته می‌شود، به همین دلیل معده شبیه به یک آستین لوله‌ای می‌شود. بنابراین با کوچک شدن معده حجم مواد غذایی که در معده جای می‌گیرد کاهش پیدا کرده و نهایتا فرد مقدار غذای کمتری در طول روز مصرف می‌کند.
عمل بای‌پس معده
در این عمل جراحی قسمت بالای معده کلیپس زده می‌شود، به این ترتیب یک کیسه در قسمت بالای شکم ایجاد می‌شود. سپس در روده ی کوچک برش ایجاد می شود و به قسمت پایین‌تری وصل می‌شود. به این ترتیب روده کوچک کوتاه‌تر شده و گنجایش میزان غذای قبل را ندارد. این عمل باعث کاهش اشتها می‌شود ضمن این که جذب کالری‌ها نیز در این شکل از جراحی کمتر می‌شود.
جراحی بای پس روده
در عمل جراحی بای پس ابتدا حجم معده کوچک شده و سپس بخش ابتدایی روده کوچک و آخرین قسمت روده کوچک تقسیم شده و سه چهارم روده کوچک برداشته می‌شود و در انتها بخش بالایی روده کوچک به آخرین بخش آن متصل می شود به این ترتیب اندازه و ظرفیت روده کوچک کاهش می‌یابد. این روش شبیه بای پس معده می‌باشد. با این تفاوت که انحراف ایجاد شده به جای معده در روده کوچک اتفاق می‌افتد. در این روش هم حجم غذا و کالری مصرفی فرد کاهش یافته و همچنین اشتهای غذا خوردن نیز کاهش پیدا می‌کند.
حلقه معده
در این شیوه جراحی در قسمت بالای معده یک حلقه قابل تنظیم قرار می‌دهند که باعث شکل گیری یک حفره می‌شود، حلقه با آب نمک به قدری پر می‌شود که با ابتدای حفره شکم تنظیم شود. به این ترتیب ظرفیت معده کاهش پیدا می‌کند و فرد اشتهای کمتری خواهد داشت، در نهایت کاهش وزن و لاغری اتفاق می‌افتد.
بالون معده
از روش‌های جراحی دیگر برای لاغری می‌توان به بالون معده اشاره کرد، این روش یک جراحی کاملا غیر تهاجمی است که در آن هیچ گونه برش و خون ریزی شکل نمی‌گیرد. در این روش جراحی ابتدا با بیمار را بی‌حس می‌کنند، سپس یک بالون خالی را از طریق دهان وارد معده کرده و بعد از جایگیری آن را با محلول خاصی پر می‌کنند. به این شکل عمل حجم زیادی از معده فرد پر می‌شود و اشتهای او کاهش پیدا می‌کند.
برگرفته از:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3208891/
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/gastric-bypass-surgery/in-depth/weight-loss-surgery/art-20045334
جزییات خوبی بود ممنون