علت فیستول مقعدی چیست؟

فیستول مقعدی چیست؟

فیستول مقعدی یک مجرای غیر طبیعی در زیر پوست است که مجرای مقعد در روده بزرگ را به سطح پوست باسن وصل می کند. اغلب فیستول های مقعدی در واکنش به آبسه و عفونی شدن یک غده در مقعد به وجود می آیند.

انواع فیستول مقعدی

در ادامه قصد داریم، به معرفی انواع فیستول مقعدی بپردازیم. فیستول های مقعدی بسته به اینکه، در کدام موقعیت و چه بافتی از ناحیه مقعد را درگیر کرده باشند در گروه های مختلفی قرار می گیرند:

• فیستول اینتراسفنکتریک: این فیستول به انگلیسی (intersphincteric)  از عضله های اسفنکتر داخلی و خارجی آغاز و بعد از عبور از عضله اسفنکتر داخلی در اطراف مقعد ظاهر می شود.
• فیستول ترانس اسفنکتریک: این فیستول به انگلیسی (transsphincteric) مجرایی را در بین عضله های داخلی و خارجی ایجاد کرده و از عضله های اسفنکتر عبور کرده و سپس روی پوست اطراف مقعد نمایان می شود.
• فیستول سوپراسفنکتریک: این فیستول به انگلیسی (suprasphincteric) بین عضله‌های داخلی و خارجی اسفنکتر قرار داشته و اطراف مقعد مشاهده می شود.
• فیستول اکسترا اسفنکتریک: این فیستول به انگلیسی (extrasphincteric) این فیستول از راست روده شروع و به سمت پایین رفته و در نهایت به سطح پوست می رسد و یک یا دو اینچ در مقعد باز می شود.
• فیستول زیر مخاطی: این نوع از فیستول از زیر مخاط رد شده و می تواند باعث سوزش پوست، درد و سایر مشکلات پوستی شود.

علت بوجود آمدن فیستول مقعدی چیست؟

گاهی مواد باقیمانده از مدفوع و عامل باکتریایی موجب بسته شدن غدد مقعد شده و باعث تشکیل این تونل میشود.
بنابرین خود فرد در این مساله نقشی ندارد اما باید بدانید که این عفونت ممکن است به وسیله عواملی چون یبوست٬ اسهال مزمن٬ کولیت و یا التهاب روده بوجود بیاید. همچنین ممکن است یک عمل جراحی سبب بوجود آمدن فیستول شود.

با وجود هرکدام از این عوامل ممکن است پارگی در ناحیه مقعد ایجاد شده و زمینه ابتلا به فیستول مقعدی ایجاد گردد.

فرق عمده فیستول مقعدی با آبسه مقعدی چیست؟

با اینکه فیستول و آبسه هر دو از بیماری های مقعدی محسوب می شوند، اما با یکدیگر تفاوت هایی دارند که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

با مسدود شدن غده های داخل مقعد، باکتری های موجود در این بخش، کیسه ای عفونی و مایع درست کرده و باعث بیماری آبسه خواهند شد. البته ابتلا به بیماری های زمینه ای مانند التهاب روده هم، می تواند باعث ایجاد آبسه مقعدی شود. بیرون زدگی، احساس درد در ناحیه مقعد به خصوص دفع مدفوع و عفونت و چرک از علائم عمومی این بیماری است.

فیستول مقعدی باعث ایجاد مجراهایی در اطراف کانال مقعد شده و بسیار آزاردهنده و دردناک است. فیستول مقعدی اغلب موارد به دنبال، درمان آبسه ایجاد می ‌شود. تغییر رنک پوست اطراف مقعد، ترشح چرک، سوزش و خارش و التهاب از علائم این بیماری هستند.

علائم فیستول مقعدی

علائم آبسه و فیستول مقعدی شبیه به یکدیگر بوده و می توانند شامل موارد زیر شوند:

• درد و تورم در اطراف ناحیه مقعد
• تب و لرز
• احساس خستگی و بد حالی
• قرمزی، درد یا خارش پوست اطراف سوراخ مقعد
• ترشح چرک از نزدیکی سوراخ مقعد

چه کسانی بیشتر مبتلا به فیستول مقعدی میشوند؟

افراد در صورت ابتلا به آبسه مقعد، به احتمال 50 درصد به فیستول مقعد نیز دچار می شوند. حتی در صورتی که آبسه به صورت خود به خودی تخلیه شود، باز هم احتمال ابتلا به فیستول به همان مقدار باقی می ماند.

برخی بیماری های بخش پایینی لوله گوارش یا ناحیه مقعد می توانند خطر ابتلا به این فیستول را افزایش دهند. در ادامه به معرفی این بیماری ها و سایر امراضی که باعث فیستول مقعدی می‌شوند می پردازیم:

• سل: یک بیماری شایع و اغلب مرگبار است که، علاوه بر ریه‌ها می تواند روی راست روده نیز تاثیر گذاشته و باعث آبسه و در نهایت فیستول مقعدی شود.
• Hiv: این بیماری سطح ایمنی را به شدت کاهش داده و به این ترتیب بدن را در معرض انواع بیماری های عفونی قرار می‌ دهد.
• بیماری کرون: در دسته بیماری های التهاب روده قرار گرفته و دستگاه گوارش را ملتهب می کند. استفراغ، کاهش وزن و کاهش اشتها برخی از علائم این بیماری هستند.
• بیماری های مقاربتی: برخی از بیماری های مقاربتی مانند سیفلیس و کلامیدیا می تواند عفونت منتقل و احتمال ابتلا به فیستول مقعدی را افزایش دهد.
• عوارض جراحی: عوارض عمل جراحی نزدیک به مقعد، زایمان سخت و حتی آسیب‌ های ناشی از عمل جراحی آبسه می تواند زمینه ساز فیستول مقعدی باشد.
• ضربه: هر نوع آسیب، ضربه، شوک و جراحت که باعث آسیب به بافت‌ها شود می تواند در نهایت به فیستول مقعدی شود.
• پرتو درمانی: جهت درمان سرطان مقعد نیز می تواند از عوامل این فیستول باشد.

تشخیص فیستول مقعدی

افراد مبتلا به علائم فیستول مقعد به پزشک متخصص بیماری های روده و مقعد ارجاع داده می شوند. پزشک متخصص درباره علائم و سابقه پزشکی فرد سوال خواهد پرسید. پزشک در حین معاینه فیزیکی سوراخ فیستول را در نزدیکی سوراخ مقعد جستجو خواهد کرد.

همچنین آن ناحیه را فشار می دهد تا حساسیت به لمس یا خروج چرک از آن ناحیه را بررسی کند.

پزشکان از روش های مختلفی برای تشخیص فیستول استفاده می کنند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پروب فیستول

این مورد یک ابزار دراز و باریک است که از طریق مجرای بیرونی فیستول به آن وارد می شود. سپس، رنگ مخصوصی به درون فیستول تزریق می شود تا محل قرار گیری فیستول در داخل بدن مشخص شود.

• آنوسکوپ

این ابزار یک دوربین تخصصی است که برای مشاهده داخل مجرای مقعد استفاده می شود.

• آزمایش های تصویر برداری

این موارد شامل سونوگرافی، تصویر برداری با تشدید مغناطیسی (MRI) و… می شوند. در سونوگرافی و MRI جهت تولید تصاویری از ناحیه مقعد به ترتیب از امواج صوتی و آهنرباهایی مخصوص استفاده می شود.

درمان فیستول مقعدی

مصرف دارو های آنتی بیوتیک به تنهایی برای درمان فیستول مقعد کافی نیست. درمان فیستول مقعد نیازمند جراحی است. درمان های جراحی این فیستول شامل موارد زیر هستند:

• فیستولوتومی

در این فرایند فیستول به گونه ای برش داده می شود که از داخل به سمت بیرون التیام یافته و بسته شود. این جراحی معمولا نیازی به بستری شدن نداشته و بیمار می تواند در همان روز به خانه مرخص شود.

• پر کردن فیستول با چسب یا مواد مخصوص

این گزینه یک درمان جدید تر است که سوراخ داخلی فیستول را مسدود می کند. سپس، پزشک مجرای فیستول را با ماده ای پر می کند که بدن با گذشت زمان آن را به تدریج جذب خواهد کرد.

• جراحی ترمیمی یا چند مرحله ای

این گزینه نیز در برخی موارد استفاده می شود.

• جایگذاری ستون يا نخ مخصوص در مسير فيستول

در این فرایند یک بخیه یا نخ مخصوص (ستون) در مسیر فیستول قرار گرفته و فیستول به تدریج بسته می شود. این کار به فیستول فرصت التیام داده و خطر ابتلا به بی اختیاری را کاهش می دهد.

نکته: فیستول های مقعدی در افراد مبتلا به بیماری کرون بسیار رایج هستند. کسانی که به فیستول و بیماری کرون دچار هستند، اغلب قبل از جراحی درمان پزشکی انجام می شود.

عوارض جراحی فیستول مقعدی

عوارض جراحی شامل بازگشت فیستول پس از درمان یا از دست دادن توانایی کنترل حرکات روده ای (ناتوانی در دفع مدفوع) می شوند. این بی اختیاری در مواردی ایجاد می شود که برخی عضلات اطراف سوراخ مقعد به نام اسفنکتر برداشته شوند.

در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کرد

در هنگام ابتلا به علائم فیستول مقعد مخصوصا در صورت داشتن سابقه ابتلای قبلی به فیستول یا آبسه باید با پزشک خود تماس گرفت. در صورت درمان فیستول یا آبسه و ابتلا به هر کدام از موارد زیر باید با پزشک خود تماس گرفت:

• تب
• لرز
• قرمزی
• تورم
• خونریزی
• ترشحات
• یبوست
• مشکل در کنترل حرکات روده

گذراندن دوره نقاهت فیستول مقعدی

افراد در طول دوره بهبودی و نقاهت جراحی فیستول مقعد باید دارو های مسکن خود را به گونه ای مصرف کنند که جراح توصیه کرده است. داروی های آنتی بیوتیک باید به طور کامل مصرف شوند. افراد باید قبل از مصرف هر گونه داروی بدون نسخه با پزشک خود مشورت کنند.
دیگر توصیه های مهم عبارتند از:

• فرو بردن ناحیه نشیمنگاهی در آب گرم 3 تا 4 بار در روز
• قرار دادن یک پد بر روی ناحیه مقعد تا التیام کامل این ناحیه
• از سر گیری فعالیت های عادی تنها پس از موافقت جراح
• مصرف رژیم غذایی پر فیبر و نوشیدن مایعات فراوان
• استفاده از مواد نرم کننده مدفوع و دارو های مسهل در صورت نیاز

منبع:

https://www.hopkinsmedicine.org/