علائم هشدار دهنده آپاندیس چیست؟

آیا تا به حال دچار درد ناگهانی و تیز در قسمت پایین شکم خود شده‌اید که با خودتان فکر کنید که منشا این درد کجاست؟ حتما در مورد درد آپاندیس، اندامی کوچک در ناحیه ناف شنیده باشید و تصور کنید که شاید آپاندیس شما عفونت کرده است. دردی که در نزدیکی ناف شروع شده و به یک درد مداوم در سمت راست شکم تبدیل می شود. در این مقاله توضیح می‌دهیم که آپاندیس کجاست و علائم یک آپاندیس ملتهب چیست.

آپاندیس کجاست؟

آپاندیس (appendix) عضوی به شکل انگشت است که به روده بزرگ متصل است و در بخش پایین و سمت راست شکم قرار دارد. آپاندیسیت یا مشکل آپاندیس به التهاب این بخش گفته می‌شود، که می‌تواند موجب درد در بخش‌های پایینی شکم شود.

با این وجود در بسیاری از افراد، درد در اطراف ناف ایجاد و سپس جابجا می‌شود. با وخیم‌تر شدن وضعیت التهاب در آپاندیس، درد این بخش نیز تشدید می‌شود و در نهایت به مشکلی حاد تبدیل می‌شود.

اگر چه هر کسی ممکن است به مشکل آپاندیس مبتلا شود، در بیشتر موارد این بیماری در افرادی ایجاد می‌شود که در سنین ده تا سی سالگی هستند. درمان اصلی آپاندیس نیز، برداشتن آن با کمک عمل جراحی آپاندیس است.

علائم آپاندیس چیست؟

منظور از علائم آپاندیس که بین عوام رایج است٬ همان آپاندیست است که شامل:

• درد ناگهانی که در سمت راست بخش پایینی شکم آغاز شود.
• درد ناگهانی معمولا در اطراف ناف ایجاد می‌شود و سپس به سمت راست پایین شکم منتقل می‌شود.
• درد با سرفه کردن، راه رفتن یا هر تکان دیگری تشدید می‌شود.
• حالت تهوع و استفراغ
• کاهش اشتها
• تب خفیف که ممکن است با پیشرفت بیماری تشدید شود.
• یبوست یا اسهال
• باد کردن شکم
• نفخ

در مشکل آپاندیس، محل درد ممکن است متفاوت باشد و این موضوع به سن و موقعیت آپاندیس فرد بستگی دارد. در زمان بارداری، افراد ممکن است درد را در قسمت بالایی شکم خود احساس کنند، زیرا در این زمان محل آپاندیس تغییر می‌کند.
بنابرین گاهی آپاندیسیت به راحتی با چیز دیگری اشتباه می شود، مانند:

• گاستروانتریت
• سندرم روده تحریک پذیر شدید (IBS)
• یبوست
• عفونت مثانه یا ادرار
• بیماری کرون
• یک عفونت لگنی

در خانمها ، علائم مشابه آن با آپاندیسیت ممکن است گاهی اوقات علت ژنتیکی مانند بارداری خارج رحمی ، درد قاعدگی یا التهاب لگن (PID) داشته باشد.

آیا علائم آپاندیس در مردان با علائم آپاندیس در زنان متفاوت است؟

در واقع نشانه های آپاندیس در مردان و زنان تفاوت چندانی ندارد. به این دلیل که هر دو جنسیت دارای آپاندیس هستند و این عضو در هر دو جنسیت در محل یکسانی قرار دارد. بنابراین نشانه آپاندیس در زنان و مردان یکسان است.

تنها مورد تفاوت زنان و مردان در مساله شیوع آپاندیس در بین این دو جنسیت است:

بروز اپاندیس در مران شایع تر از زنان است. برای مثال تحقیقی در تایوان نشان می دهد که مردان در تمام سنین (به جز سن 70 و بیشتر) نسبت به زنان ریسک بالاتری در ابتلا به آپاندیس دارند.

در تحقیق دیگری که دو متغییر سن و جنسیت را در زمینه ابتلا به آپاندیس مورد بررسی قرار داده است، این یافته را تایید می کند که نرخ درگیری با آپاندیس در جنس مذکر (در بازه های سنی متفاوت) نسبت به بیماران مونث بیشتر بوده است. البته دلیل مشخصی برای این تفاوت عنوان نشده است.

درد آپاندیس چگونه است؟

در مقاله “تجربه بیماران آپاندیسیت از درد آپاندیس چگونه است؟” به کیفیت این درد اشاره شده است اما همچنان این موضوع یکی از سوالاتی که بیمارها مداوم از ما می پرسند که “محل دقیق درد آپاندیس” کجاست؟ اغلب با هر درد شکمی نگران مشکل آپاندیس می شوند که تنها دلیل آن این است که از محل دقیق درد آپاندیس و چگونگی درد آن بی خبر هستند. برای این که بتوانیم بهتر به این پرسش پاسخ دهیم و نگرانی های عمومی در مورد مشکل آپاندیس در انواع دردهای شکمی را از بین ببریم بهتر است ابتدا به این پرسش بپردازیم که آپاندیس در کجا قرار دارد؟

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

بهتر است افراد با علائم آپاندیس آشنایی داشته باشند و با بروز علائم و نشانه‌های مشکوک در خود و اطرافیان، به پزشک یا اورژانس مراجعه کنند. در بیشتر موارد، درد شکمی شدیدی که ممکن است درد آپاندیس باشد نیازمند مراقبت‌های پزشکی فوری است.

دلایل ایجاد آپاندیسیت

مسدود شدن مسیر آپاندیس که موجب عفونت در این عضو می‌شود، معمولا علت اصلی مشکل آپاندیس است. در این شرایط باکتری‌های موجود در محل با سرعت زیادی تکثیر می‌شوند و آپاندیس را ملتهب، متورم و پر از عفونت می‌کنند. اگر این عفونت درمان نشود، ممکن است آپاندیس بترکد و عفونت ایجاد شده در شکم پخش شود.

اگر آپاندیسیت درمان نشود چه میشود؟

آپاندیس می‌تواند مشکلات جدی ای برای بیمار به همراه داشته باشد. مثلا:

ترکیدن آپاندیس

ترکیدن آپاندیس عفونت تجمیع شده در این عضو را در سرتاسر شکم پخش می‌کند. این مشکل تهدید جانی برای بیمار به همراه دارد و نیازمند جراحی فوری خواهد بود تا بدین وسیله آپاندیس برداشته شود و حفره شکم به طور کامل تمیز شود.

توده ای از چرک در شکم ایجاد می‌شود

اگر آپاندیس بترکد، ممکن است در بدن بیمار آبسه یا توده‌هایی از چرک ایجاد شود. در بیشتر موارد، جراح آبسه را تخلیه می‌کند و این عمل با قرار دادن یک لوله از دیواره شکم به سمت آبسه‌ها انجام می‌شود.

این لوله برای دو هفته در بدن بیمار باقی می‌مانند و برای رفع عفونت آنتی بیوتیک تجویز می‌شود. زمانی که عفونت به طور کامل برطرف شد، آپاندیس با کمک جراحی برداشته می‌شود. در بعضی از موارد، وقتی آبسه‌ها تخلیه می‌شوند، به دلیل حاد بودن وضعیت، آپاندیس فورا برداشته می‌شود.

روش تشخیص آپاندیس

اگر پزشک به وجود مشکل آپاندیس مشکوک شود، ابتدا به انجام معاینه بدنی می‌پردازد. پزشک به بررسی حساسیت موجود در بخش راست پایین شکم می‌پردازد و به دنبال ورم یا سفتی غیرعادی در این نقاط می‌گردد.

بسته به این که معاینه بدنی چه چیزهایی را نشان دهد، پزشک ممکن است به تجویز یک یا چند آزمایش برای بررسی علائم مشکل آپاندیس یا حذف دلایل احتمالی بپردازد.

تشخیص آپاندیسیت نیازمند چند آزمایش هم زمان است. اگر پزشک نتواند هیچ علت دیگری برای علائم شناسایی کند، آپاندیسیت به عنوان علت مشکل بیمار تشخیص داده می‌شود.

• آزمایش شمارش کامل خون
• آزمایش ادرار
• آزمایش بارداری
• معاینه لگن
• روش تصویربرداری

آزمایش شمارش کامل خون

برای بررسی علائم عفونت، پزشک می‌تواند آزمایش شمارش کامل خون (CBC) را تجویز کند. برای انجام این آزمایش، نمونه خون بیمار دریافت و برای تحلیل بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

مشکل آپاندیس معمولا با عفونت‌های باکتریایی همراه است. عفونت باکتریایی در مجرای ادراری یا ارگان‌های شکمی دیگر می‌تواند علائمی مشابه آپاندیسیت ایجاد کند.

آزمایش ادرار

برای رد مشکل عفونت مجاری ادراری یا سنگ کلیه از فهرست عوامل علائم ایجاد شده، پزشکان به تجویز آزمایش ادرار می‌پردازند. این آزمایش با نام دیگر تحلیل ادرار نیز شناخته می‌شود.

آزمایش بارداری

بارداری خارج از رحم می‌تواند به جای مشکل آپاندیس اشتباه گرفته شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که تخم بارور اشتباها خود را در لوله رحم کشت می‌کند. این موضوع نیز یک وضعیت اورژانسی پزشکی محسوب می‌شود.

اگر پزشک به ابتلا به بارداری خارج از رحم مشکوک شود، ممکن است به انجام آزمایش بارداری بپردازد. برای انجام این تست، نمونه ای از خون یا ادرار بیمار دریافت می‌شود. همچنین پزشک ممکن است به انجام سونوگرافی ترنسواژنال (درون واژنی) بپردازد تا از عدم وجود مشکل مطمئن شود.

معاینه لگن

در بانوان، علائم فرد ممکن است ناشی از بیماری التهاب لگن، کیست تخمدان یا بیماری‌های دیگر دستگاه تناسلی باشد. برای بررسی این موارد، پزشک ممکن است به معاینه لگن بپردازد یا بیمار را به متخصص زنان ارجاع دهد. در این زمان، پزشک به بررسی واژن، فرج و دهانه رحم می‌پردازد. در این موارد ممکن است آزمایشات نمونه برداری تجویز شوند.

روش تصویربرداری

برای بررسی التهاب آپاندیس، پزشک ممکن است تصویربرداری از شکم را تجویز کند. این موضوع می‌تواند به شناسایی دلایل احتمالی دیگر علائم نظیر آبسه‌های شکمی یا عفونت‌های دیگر کمک کند. پزشک می‌تواند یک یا چند نوع تصویربرداری را برای تشخیص دقیق تجویز کند:

• سونوگرافی
• تصویربرداری اشعه ایکس
• سی تی اسکن شکم
• MRI از شکم

درمان‌ آپاندیس

بستگی به این که آپاندیس فرد چه وضعی داشته باشد، پزشک می‌تواند برنامه‌های درمانی متفاوتی را پیشنهاد دهد. این برنامه‌ها معمولا شامل یک یا چند مورد بعدی هستند:

• برداشتن آپاندیس به روش لاپاراسکوپی یا جراحی باز
• تخلیه عفونت با سوزن یا جراحی برای تخلیه آبسه‌ها
• تجویز درمان دارویی با آنتی بیوتیک‌ها
• تجویز درمان با مسکن
• تجویز درمان با سروم‌های مایع
• پیشنهاد رژیم‌های مایعات

در موارد نادر، آپاندیس ممکن است بدون نیاز به جراحی بهتر شود. اما در بیشتر موارد، فرد نیاز به جراحی برای برداشتن آپاندیس دارد. این جراحی با نام آپاندکتومی نیز شناخته می‌شود.

اگر فرد آبسه باز نشده داشته باشد، پزشک می‌تواند پیش از آغاز جراحی اقدام به درمان آبسه کند. برای شروع کار، پزشکان معمولا درمان دارویی با آنتی بیوتیک را تجویز می‌کنند.

آپاندکتومی یا جراحی آپاندیس

برای درمان آپاندیس، از نوعی جراحی به نام آپاندکتومی استفاده می‌شود. در این عمل جراحی، پزشکان به برداشتن آپاندیس می‌پردازند. اگر آپاندیس ترکیده باشد، پزشک در جراحی به پاک کردن حفره شکمی نیز می‌پردازد.

در بعضی موارد، پزشک می‌تواند از لاپروسکوپی برای جراحی حداقل تهاجمی استفاده کند. در موارد دیگر بیمار نیاز به جراحی باز دارد.
مشابه هر عمل جراحی دیگر، خطراتی با جراحی آپاندیس همراه هستند. با این حال، خطرات این عمل در مقابل درمان نشدن آپاندیس بسیار ناچیز هستند.

انواع آپاندیس: آپاندیس حاد یا آپاندیس مزمن

آپاندیسیت حاد چیست؟

آپاندیسیت حاد چیست: درجه ای از بیماری است که می تواند به سرعت و تنها در عرض چند ساعت و یا چند روز گسترش پیدا کند و فرد نیازمند جراحی یا مراقبت پزشکی فوری خواهد بود.

علائم آپاندیس حاد

این شرایط نادری از بیماری است که طی آن التهاب آپاندیس برای مدت طولانی باقی می ماند.

• در بعضی موارد مشکل آپاندیس بسیار جدی و ناگهانی است
• علائم آپاندیسیت حاد بسیار سریع ظاهر می‌شوند این موضوع در بازه ای یک تا دو روزه اتفاق می‌افتد.
• آپاندیس حاد نیازمند درمان پزشکی فوری است.
• اگر آپاندیس حاد فورا درمان نشود می‌تواند موجب ترکیدن آپاندیس شود. این موضوع می‌تواند موجب مرگ بیمار شود.

آپاندیسیت مزمن چیست؟

این شرایط نادری از بیماری است که طی آن التهاب آپاندیس برای مدت طولانی باقی می ماند.

علایم آپاندیسیت مزمن

• آپاندیس مزمن در موارد کمتری اتفاق میفتد.
• علائم به نسبت خفیف تری دارد. این علائم ممکن است پیش از این که دوباره ظاهر شوند از بین بروند و علائم در دوره‌های چند هفته ای، یا حتی چند ساله ظاهر می‌شوند.
• این نوع از آپاندیس به سختی تشخیص داده می‌شود.
• گاهی اوقات، این آپاندیس تا زمانی که به آپاندیس حاد تبدیل نشود قابل تشخیص نیست.

زمان بهبود آپاندیسیت

زمان بهبود از مشکل آپاندیس به چند عامل متفاوت بستگی دارد، این موارد عبارتند از:

• وضعیت کلی بیمار به چه صورت باشد.
• آیا بیمار بعد از مشکل آپاندیس یا جراحی با مسائل دیگری نظیر عفونت مواجه است.
• بیمار چه نوع درمانی دریافت کرده است.
• مراقبتهای بعد از عمل آپاندیس یکی از مهمترین اقداماتی است که باید برای ریکاوری سریع‌تر بیمار انجام شود.

زمان بهبود بیمار در درمان به روش لاپاروسکوپی

بیمار ممکن است تنها چند ساعت پس از جراحی یا روز بعد مرخص شود.

زمان بهبود بیمار در درمان به روش جراحی باز

در این روش٬ بیمار به زمان بیشتری برای بهبود در بیمارستان نیاز دارد تا کاملا بهبود یابد. جراحی باز روشی تهاجمی‌تر از لاپروسکوپی محسوب می‌شود و معمولا نیازمند درمان‌های بعدی بیشتری خواهد بود.

• پزشک پس از جراحی، توصیه‌های مراقبتی مناسب میکند.
• آنتی بیوتیک یا مسکن تجویز می‌شود تا فرآیند بهبود به خوبی سپری شود.
• پزشکان ممکن است پیشنهاداتی برای تغییر رژیم غذایی یا فعالیت‌های بدنی ارائه کنند.
• بهبود کامل از مشکل آپاندیس معمولا به چند هفته زمان نیاز دارد.
• اگر مشکلات بعدی برای بیمار ایجاد شوند زمان بهبود نیز طولانی‌تر می‌شود.

سوالات متداول

علائم هشدار دهنده اولیه آپاندیسیت چیست؟

آپاندیسیت معمولاً با درد در وسط شکم (اطراف ناف) شروع می‌شود که ممکن است بیاید و برود. در عرض چند ساعت، درد به سمت راست پایینی شکم، جایی که معمولا آپاندیس قرار دارد، می‌رود و ثابت و شدید می‌شود. فشار دادن روی این ناحیه، سرفه یا راه رفتن ممکن است درد را بدتر کند.

آیا درد آپاندیس از بین می‌رود؟

درد آپاندیس ممکن است به طور موقت فروکش کند، اما درد مداوم و شدید نشان‌دهنده یک بیماری جدی مانند آپاندیسیت است، که اغلب به بررسی فوری پزشکی نیاز دارد.

چه چیزی را می توان با درد آپاندیس اشتباه گرفت؟

آپاندیسیت را می‌توان به راحتی با چیز دیگری اشتباه گرفت، مانند:

• گاستروآنتریت (اسهال و استفراغ)
• سندرم روده تحریک پذیر شدید (IBS)
• یبوست
• عفونت مثانه یا ادرار
• بیماری کرون
• عفونت لگن

منبع:

https://www.healthline.com
https://www.mayoclinic.org