علائم پولیپ روده بزرگ و روشهای درمان

پولیپ روده بزرگ یکی از مشکلات ناشی از وجود توده در پوشش روده بزرگ است. در اغلب موارد این پولیپ‌ها بدون عوارض و نگرانی هستند اما ممکن است به مرور برخی از این پولیپ‌ها به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند و یا عوارض هشداردهنده‌ای در پی داشته باشند. در این مقاله قصد داریم به بررسی پولیپ روده بزرگ، علائم، علل ایجاد، روش‌های تشخیص و درمان آن بپردازیم.

پولیپ روده بزرگ و انواع آن چیست؟

پولیپ روده بزرگ یا کولون توده کوچکی از سلول‌ها است که روی پوشش روده بزرگ تشکیل می‌شود. بیشتر پولیپ‌های روده بزرگ بی‌ضرر هستند. اما با گذشت زمان، برخی از پولیپ‌های روده بزرگ می‌توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند، که ممکن است در مراحل پیشرفته کشنده باشد.

هر کسی ممکن است به پولیپ روده بزرگ مبتلا شود. اگر ۵۰ سال یا بیشتر دارید، اضافه وزن دارید یا سیگار می‌کشید یا سابقه شخصی یا خانوادگی پولیپ روده بزرگ یا سرطان روده بزرگ دارید، بیشتر در معرض خطر هستید.

انواع پولیپ روده بزرگ چیست؟

دو دسته اصلی پولیپ وجود دارد:

• غیر نئوپلاستیک
• نئوپلاستیک

پولیپ‌های غیرنئوپلاستیک

شامل پولیپ هایپرپلاستیک، پولیپ‌های التهابی و پولیپ هامارتوماتوز می‌شود. پولیپ‌های غیرنئوپلاستیک معمولاً سرطانی نیستند.

پولیپ‌های نئوپلاستیک

شامل آدنوم‌ها و انواع دندانه دار هستند. این پولیپ‌ها در صورت داشتن زمان کافی برای رشد، پتانسیل تبدیل شدن به سرطان روده را دارند. بیشتر این پولیپ‌های روده بزرگ آدنوم نامیده می‌شوند. پولیپ‌های دندانه دار بسته به اندازه و محل آن‌ها در روده بزرگ نیز ممکن است سرطانی شوند. به طور کلی، هر چه یک پولیپ بزرگتر باشد، خطر ابتلا به سرطان به خصوص در مورد پولیپ‌های نئوپلاستیک بیشتر است.

علائم پولیپ روده بزرگ یا کولون

از آنجایی که اکثر افراد مبتلا به پولیپ روده بزرگ هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند، ممکن است تا زمانی که پزشکتان در طول معاینه متوجه آن نشود، ندانید که به پولیپ مبتلا هستید. با این حال، برخی از افراد مبتلا به پولیپ روده بزرگ ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• خونریزی رکتوم
• تغییر رنگ مدفوع
• تغییر در عادات روده
• درد
• کمخونی ناشی از کمبود آهن

در ادامه به توضیح هریک میپردازیم

خونریزی رکتوم

این می‌تواند نشانه پولیپ روده بزرگ یا سرطان یا سایر بیماری‌ها مانند هموروئید یا پارگی‌های جزئی رگ‌های خونی مقعد باشد.

تغییر رنگ مدفوع

خون می‌تواند به صورت رگه‌های قرمز رنگ در مدفوع ظاهر شود یا رنگ مدفوع را سیاه کند. تغییر رنگ مدفوع ممکن است در اثر برخی غذا‌ها، دارو‌ها یا مکمل‌های غذایی نیز ایجاد شود.

تغییر در عادات روده

یبوست یا اسهالی که بیش از یک هفته طول بکشد ممکن است نشان دهنده وجود پولیپ بزرگ در روده بزرگ یا سرطان باشد. با این حال، تعدادی از شرایط دیگر نیز می‌تواند باعث تغییر در عادات روده شود.

درد

وجود پولیپ بزرگ روده بزرگ می‌تواند تا حدی روده شما را مسدود کند و منجر به درد شکمی شود.

کمخونی ناشی از کمبود آهن

خونریزی از پولیپ می‌تواند به آرامی در طول زمان رخ دهد، بدون اینکه خون در مدفوع شما قابل مشاهده باشد. خونریزی مزمن، آهن مورد نیاز برای تولید ماده‌ای را که به گلبول‌های قرمز خون اجازه می‌دهد اکسیژن را به بدن شما (هموگلوبین) حمل کنند، از بدن شما می‌گیرد. نتیجه کم خونی ناشی از فقر آهن است که می‌تواند باعث احساس خستگی و تنگی نفس شود.

علل ایجاد پولیپ روده بزرگ

سلول‌های سالم به روشی منظم رشد و تقسیم می‌شوند. جهش در برخی ژن‌های خاص می‌تواند باعث شود که سلول‌ها به تقسیم خود ادامه دهند، حتی زمانی که به سلول‌های جدید نیاز نیست. در روده بزرگ و رکتوم، این رشد نامنظم ممکن است باعث ایجاد پولیپ شود. پولیپ‌ها می‌توانند در هر بخشی از روده بزرگ ایجاد شوند.

عوامل خطر در پولیپ روده بزرگ

عواملی که ممکن است در تشکیل پولیپ یا سرطان روده بزرگ نقش داشته باشند عبارتند از:

ارتباط سن با پولیپ روده بزرگ

اکثر افراد مبتلا به پولیپ روده بزرگ ۵۰ سال یا بالاتر هستند.

داشتن شرایط التهابی روده، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون روده بزرگ

اگرچه پولیپ‌ها به خودی خود تهدید قابل توجهی نیستند، ابتلا به کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون روده بزرگ، خطر کلی سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد.

سابقه خانوادگی

اگر والدین، خواهر و برادر یا فرزند مبتلا به پولیپ روده بزرگ داشته باشید، احتمال ابتلا به پولیپ یا سرطان روده بزرگ بیشتر است. اگر بسیاری از اعضای خانواده به این بیماری مبتلا باشند، خطر بیشتر است. در برخی افراد، این بیماری جنبه ارثی و ژنتیکی ندارد.

سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل

تجزیه و تحلیل مطالعات نشان می‌دهد که خطر ابتلا به پولیپ روده بزرگ برای افرادی که نوشیدنی الکلی در روز مصرف می‌کنند، افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد مصرف الکل همراه با سیگار نیز این خطر را افزایش می‌دهد.

ارتباط چاقی، ورزش نکردن و مصرف چربی با پولیپ روده بزرگ

مطالعات نشان می‌دهد که همه این عوامل می‌توانند خطر ابتلا به پولیپ را افزایش دهند. از سوی دیگر، گنجاندن فیبر بیشتر در رژیم غذایی و ورزش منظم می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.

ارتباط نژاد با پولیپ روده بزرگ

سیاه پوستان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.

اختلالات پولیپ روده بزرگ ارثی

به ندرت، افراد جهش‌های ژنتیکی را به ارث می‌برند که باعث ایجاد پولیپ روده بزرگ می‌شود. اگر یکی از این جهش‌های ژنتیکی را دارید، در معرض ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارید. غربالگری و تشخیص زودهنگام می‌تواند به جلوگیری از ایجاد یا گسترش این سرطان‌ها کمک کند.

اختلالات ارثی که باعث پولیپ روده بزرگ می‌شوند عبارتند از:

• سندرم لینچ
• پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی
• سندرم گاردنر
• پولیپوز مرتبط با MUTYH (MAP)
• سندرم پوتز جگرز
• سندرم پولیپوز دندانه دار

در ادامه به توضیح آنها میپردازیم.

سندرم لینچ

سندرم لینچ که به آن سرطان کولورکتال غیر پولیپ ارثی نیز می‌گویند. بدن افراد مبتلا به سندرم لینچ تمایل به ایجاد پولیپ‌های نسبتاً کمی دارند، اما این پولیپ‌ها می‌توانند به سرعت بدخیم شوند. سندرم لینچ شایع‌ترین نوع سرطان ارثی روده بزرگ است و همچنین با تومور‌های سینه، معده، روده کوچک، مجاری ادراری و تخمدان‌ها همراه است.

پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی

پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)، یک اختلال نادر است که باعث می‌شود صد‌ها یا حتی هزاران پولیپ در پوشش روده بزرگ شما در سال‌های نوجوانی ایجاد شود. اگر پولیپ‌ها معمولاً قبل از ۴۰ سالگی درمان نشوند، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ تقریباً ۱۰۰ درصد است. آزمایش ژنتیک می‌تواند به تعیین خطر ابتلا به FAP کمک کند.

سندرم گاردنر

سندرم گاردنر، نوعی از FAP است که باعث ایجاد پولیپ در سرتاسر کولون و روده کوچک می‌شود. همچنین ممکن است تومور‌های غیرسرطانی در سایر قسمت‌های بدن از جمله پوست، استخوان‌ها و شکم ایجاد کند.

پولیپوز مرتبط با MUTYH (MAP)

پولیپوز مرتبط با MUTYH (MAP)، وضعیتی شبیه به FAP است که در اثر جهش در ژن MYH ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به MAP اغلب در سنین پایین دچار پولیپ‌های آدنوماتوز متعدد و سرطان روده بزرگ می‌شوند. آزمایش ژنتیک می‌تواند به تعیین خطر ابتلا به MAP کمک کند.

سندرم پوتز جگرز

سندرم پوتزجگرز، وضعیتی که معمولاً با ایجاد کک و مک در سراسر بدن از جمله لب‌ها، لثه‌ها و پا‌ها شروع می‌شود. سپس پولیپ‌های غیرسرطانی در سراسر روده ایجاد می‌شوند. این پولیپ‌ها ممکن است سرطانی شوند، بنابراین افراد مبتلا به این بیماری در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.

سندرم پولیپوز دندانه دار

سندرم پولیپوز دندانه دار، وضعیتی است که منجر به پولیپ‌های آدنوماتوز دندانه دار متعدد در قسمت فوقانی (سمت راست) روده بزرگ می‌شود. این پولیپ‌ها پتانسیل سرطانی شدن داشته و نیاز به نظارت و برداشتن دارند.

عوارض بیماری پولیپ روده بزرگ

برخی از پولیپ‌های روده بزرگ ممکن است سرطانی شوند. هر چه پولیپ زودتر برداشته شود، احتمال سرطانی شدن آن‌ها کمتر می‌شود.

تشخیص پولیپ روده بزرگ

تست‌های غربالگری نقش کلیدی در تشخیص پولیپ‌ها قبل از تبدیل شدن به سرطان دارند. این آزمایش‌ها همچنین می‌توانند به یافتن سرطان کولورکتال در مراحل اولیه، زمانی که شانس خوبی برای بهبودی و درمان دارید، کمک کنند.

روش‌های تشخیص پولیپ روده بزرگ

روش‌های غربالگری عبارتند از:

• کولونوسکوپی
• کولونوسکوپی مجازی (سی تی کولونوگرافی)
• سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر
• آزمایشات مبتنی بر مدفوع

در ادامه به توضیح هر یک میپردازیم.

کولونوسکوپی

این روش حساس‌ترین تست پولیپ و سرطان روده بزرگ است. اگر پولیپ مشخص شود، پزشک شما ممکن است فوراً آن‌ها را بردارد یا نمونه‌های بافتی (بیوپسی) را برای تجزیه و تحلیل بگیرد.

کولونوسکوپی مجازی (سی تی کولونوگرافی)

یک آزمایش کم تهاجمی که از سی تی اسکن برای مشاهده کولون شما استفاده می‌کند. کولونوسکوپی مجازی نیاز به آماده‌سازی روده مشابه کولونوسکوپی دارد. اگر پولیپ در طول سی تی اسکن مشخص شد، باید آماده‌سازی روده را برای کولونوسکوپی تکرار کنید تا پولیپ معاینه و برداشته شود.

سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر

التهاب راست روده یا کولون سیگمویید یکی از انواع بیماری های التهابی روده است. برای درمان آن، یک لوله باریک با نور و دوربین به رکتوم شما وارد می‌شود تا یک سوم آخر کولون (سیگموئید) و رکتوم را بررسی کند. تمام طول روده بزرگ با این آزمایش غربالگری بررسی نمی‌شود، بنابراین ممکن است برخی از پولیپ‌ها و سرطان‌ها تشخیص داده نشوند.

آزمایشات مبتنی بر مدفوع

این نوع آزمایش با بررسی وجود خون در مدفوع یا ارزیابی DNA مدفوع شما برای شواهد پولیپ یا سرطان روده بزرگ عمل می‌کند. اگر آزمایش مدفوع شما مثبت باشد، به زودی به کولونوسکوپی نیاز خواهید داشت.

روش های درمان پولیپ روده بزرگ

پزشک شما احتمالاً تمام پولیپ‌های موجود و تشخیص داده شده در طول معاینه روده را از بین می‌برد. روش‌های حذف پولیپ‌ها عبارتند از:

• برداشتن با فورسپس یا حلقه سیمی (پلی پکتومی)
• جراحی کم تهاجمی
• برداشتن کولون و رکتوم (پروکتوکولکتومی کامل)

در ادامه به توضیح انها میپردازیم.

برداشتن با فورسپس یا حلقه سیمی (پلی پکتومی)

اگر پولیپ برای برداشتن با این روش خیلی بزرگ باشد، ممکن است مایعی به زیر آن تزریق شود تا پولیپ را از بافت اطراف بلند کرده و جدا کند تا بتوان آن را خارج کرد.

جراحی کم تهاجمی

پولیپ‌هایی که خیلی بزرگ هستند یا نمی‌توان آن‌ها را به طور ایمن در طول غربالگری برداشت، معمولاً با جراحی برداشته می‌شوند که اغلب با قرار دادن ابزاری به نام لاپاراسکوپ در شکم برای برداشتن قسمت بیمار روده انجام می‌شود.

برداشتن کولون و رکتوم (پروکتوکولکتومی کامل)

پروکتوکولکتومی یکی از انواع روشهای جراحی کولون یا روده بزرگ برای برداشتن روده بزرگ و رکتوم است که ممکن است به منظور برداشتن سرطان انجام گیرد.

برخی از انواع پولیپ روده بزرگ بیشتر از انواع دیگر سرطانی می‌شوند. پزشک متخصص در تجزیه و تحلیل نمونه‌های بافت (پاتولوژیست) بافت پولیپ شما را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا مشخص کند که آیا بالقوه سرطانی است یا خیر.

پیشگیری از پولیپ روده بزرگ

با انجام غربالگری‌های منظم می‌توانید خطر ابتلا به پولیپ و سرطان روده بزرگ را تا حد زیادی کاهش دهید. برخی تغییرات در سبک زندگی نیز می‌تواند کمک کند که عبارتند از:

عادات سالم را در پیش بگیرید

مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل را در رژیم غذایی خود بگنجانید و مصرف چربی خود را کاهش دهید. مصرف الکل را محدود کنید و تمام استعمال دخانیات را کنار بگذارید. از نظر بدنی فعال بمانید و وزن بدن خود را سالم نگه دارید.

افزایش مصرف ویتأمین D و کلسیم

در مورد کلسیم و ویتأمین D با پزشک خود صحبت کنید. مطالعات نشان داده‌اند که افزایش مصرف کلسیم ممکن است به جلوگیری از عود آدنوم روده بزرگ کمک کند. اما مشخص نیست که آیا کلسیم دارای مزایای محافظتی در برابر سرطان روده بزرگ است یا خیر. مطالعات دیگر نشان داده‌اند که ویتأمین D ممکن است اثر محافظتی در برابر سرطان روده بزرگ داشته باشد.

ریسک خطر را بررسی کنید

اگر در معرض خطر هستید، فاکتور‌های خود را در نظر بگیرید. اگر سابقه خانوادگی پولیپ روده بزرگ دارید به مشاوره ژنتیک مراجعه کنید. اگر یک اختلال ارثی برای شما تشخیص داده شده است که باعث پولیپ روده بزرگ می‌شود، به کولونوسکوپی منظم نیاز دارید که باید از سنین جوانی آغاز شود.

مراقبت‌های لازم جهت پیشگیری از پولیپ روده بزرگ

اگر پولیپ آدنوماتوز یا پولیپ دندانه دار داشته‌اید، در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستید. سطح خطر بستگی به اندازه، تعداد و ویژگی‌های پولیپ‌های آدنوماتوز برداشته شده دارد. در ین حالت شما به غربالگری‌های بعدی برای پولیپ نیاز دارید. احتمالاً پزشک شما کولونوسکوپی‌های دوره‌ای را برای غربالگری پیشنهاد می‌کند که به این شرح است:

• در طی ۵ تا ۱۰ سال فقط یک یا دو آدنوم کوچک داشتید.
• درطی ۳ تا ۵ سال سه یا چهار آدنوم داشتید.
• اگر در سه سال ۵ تا ۱۰ آدنوم، آدنوم بزرگتر از ۱۰ میلی‌متر یا انواع خاصی از آدنوم داشتید.
• اگر در عرض شش ماه آدنوم‌های متعدد یا آدنوم بسیار بزرگ داشتید که باید تکه تکه برداشته شود.

آماده شدن برای کولونوسکوپی

بسیار مهم است که قبل از کولونوسکوپی، کولون خود را به طور کامل آماده و پاکسازی کنید. اگر مدفوع در روده بزرگ باقی بماند و دید پزشک از دیواره روده بزرگ را مسدود کند، احتمالاً برای اطمینان از کشف همه پولیپ‌ها، زودتر از حد معمول نیاز به کولونوسکوپی بعدی دارید.

پس از آماده‌سازی کولون، حرکات روده باید به صورت مایع شفاف ظاهر شود که بسته به رنگ مایعات مصرف شده در طول آماده‌سازی، ممکن است کمی زرد یا سبز رنگ باشد. اگر در آماده‌سازی کولون خود با مشکل مواجه شدید، یا احساس می‌کنید که روده کاملاً پاکسازی نشده، باید قبل از شروع کولونوسکوپی خود، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید، زیرا برخی از افراد قبل از اقدام به کولونوسکوپی نیاز به مراحل بیشتری برای آماده‌سازی دارند.

کلام آخر

پولیپ روده بزرگ اگرچه ممکن است در بسیاری از شرایط با روش‌های دارویی و جراحی درمان شده و نگران‌کننده نباشد اما در برخی موارد پتانسیل تبدیل به سرطان روده بزرگ را دارا است. پولیپ‌های روده بزرگ اغلب علائمی ایجاد نمی‌کنند. انجام آزمایشات غربالگری منظم مانند کولونوسکوپی بسیار مهم است، زیرا پولیپ‌های روده بزرگ که در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شوند معمولاً می‌توانند به طور ایمن و کامل درمان شوند. بهترین پیشگیری برای سرطان روده بزرگ، غربالگری منظم و برداشتن پولیپ است.