مشکلات اساسی یبوست چیست؟

یبوست یک عارضه معده ای – رودهای است که عوارض آزاردهندهای برای شخص مبتلا به همراه دارد، معمولا افراد مبتلا به یبوست دارای حرکات رودهای کندتری نسبت به سایرین هستند، در این مقاله قصد داریم به نکات مهمی درباره یبوست از جمله نشانه ها و علائم آن، راههای درمان و روشهای پیشگیری ابتلا به آن اشاره کنیم. پس اگر دنبال اطلاعات بیشتری، از یبوست هستید با ما همراه باشید.

یبوست چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

یبوست (Constipation) به دشواری در تخلیه روده گفته شده که با سفت شدن مدفوع همراه بوده است. در این حالت مدفوع به کندی از روده عبور کرده و تخلیه می شود. زمانی که شخص کمتر از سه بار در هفته قضای حاجت داشته و یا دارای مدفوعی سفت، کوچک و دفعی دردناک و دشوار است، به یبوست مبتلا شده است. متاسفانه یبوست مشکل شایعی در سراسر جهان محسوب شده و افراد بسیاری دچار یبوست دائم هستند. این اشخاص، اگر از ملین استفاده نکنند نمی‌توانند مدفوع کنند.

بنابر پژوهش‌های منتشر شده حدود 1 درصد جمعیت کشورمان به یبوست مزمن دچار هستند به طوری که فعالیت‌های روزانه آنها دچار اختلال می‌شود. با اینکه یبوست می‌تواند همه افراد را در سنین مختلف تهدید کند، اما اغلب خانم ها و افراد بالای 50 سال به این بیماری مبتلا می شوند.

یبوست را در علم پزشکی به ام‌الامراض می‌شناسند و گفته می‌شود این بیماری به ظاهر ساده می‌تواند باعث ایجاد بسیاری از بیماری‌های دیگر شود. از نظر میزا،ن شدت یبوست را به سه نوع خفیف، شدید و مزمن تقسیم می‌شود. در مبتلایان به یبوست خفیف معمولا اجابت مزاج هر دو تا سه روز یکبار رخ می‌دهد، اگر اجابت مزاج بیش از 3 روز زمان ببرد به آن یبوست شدید اطلاق می‌شود و در صورتی که اجابت مزاج بیشتر از حد گفته شده طول بکشد، یبوست خفیف به یبوست شدید تبدیل شده و یبوست مزمن ایجاد می شود.

علل ایجاد یبوست

از مهمترین و اصلی‌ترین دلایل ابتلای اشخاص به یبوست، کم‌تحرکی و نداشتن بدنی مناسب است.  احتمال ابتلای ورزشکاران به این بیماری، بسیار کمتر از سایر افراد است.

در افراد بزرگسال عدم دفع به موقع مدفوع، می‌تواند از علل ابتلا به یبوست باشد. این بیماری در نوزادان به دلیل مصرف شیرخشک ایجاد می شود، البته ممکن است در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه  می‌کنند نیز این بیماری از مادر به نوزاد منتقل شود. عوامل دیگری نیز در ایجاد این بیماری نقش اساسی دارد که شامل موارد زیر است:

• عادت‌های غلط تغذیه و نداشتن برنامه غذایی منظم
• استفاده از داروهای ضد اسید معده حاوی کلسیم و آلومینیوم
• عدم مصرف سبزیجات و میوه‌ های تازه
• مصرف کم مایعات
• مصرف بیش از اندازه چای، قهوه و نوشابه‌های الکلی
• فشارهای عصبی، استرس و اضطراب مداوم
• برخی بیماری‌ها مثل کم کاری تیروئید، دیابت، بواسیر یا پولیپ های روده‌ای
• سرطان روده
• تغذیه بیش از حد لبنیات
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• وجود مشکل در اعصاب و ماهیچه‌های دستگاه گوارش
• استفاده از مواد مخدر، برخی مسکن‌های بسیار قوی، داروهای ضد افسردگی و قرص آهن
• افزایش سن
• بارداری

مشکلاتی که یبوست برای بدن بوجود می آورد

یبوست بیماری خطرناکی نیست، اما در صورت جدی نگرفتن آن می‌تواند عوارض و مشکلات بی شماری را برای بدن به وجود بیاورد. به عنوان مثال ایجاد شکاف در مقعد که همان هموروئید خوانده می‌شود، به دلیل دفع سخت و دردناک مدفوع است. یک عارضه دیگر که یبوست مزمن باعث آن می شود، سخت و خشک شدن مدفوع در قسمت راست معده بوده که باعث مسدود شدن مسیر روده بزرگ می شود. به این عارضه، فشردگی مدفوع می گویند.

در برخی موارد نیز، عارضه یبوست می‌تواند با افتادگی روده همراه باشد. در این شرایط مقداری از روده در بین مقعد قرار می ‌گیرد.

مبتلایان به یبوست برای دفع مدفوع از ملین استفاده می کنند. با استفاده مداوم از ملین، معده و دستگاه گوارش به آن ها وابسته شده و ویتامین ها و مواد مغذی به طور کامل جذب نمی شوند.

علائم یبوست چیست؟

یبوست بیماری است که زیاد جدی گرفته نمی‌شود، اما بهتر است علائم آن را بدانید تا بتوانید برای درمان به موقع آن اقدام کنید. این علائم به شرح زیر است:

• مشکل خروج مدفوع
• حجم مدفوع کمتر از نرمال
• گرفتگی معده
• احساس تهوع
• سوزش هنگام دفع مدفوع
• از دست دادن اشتها
• تغییر شکل مدفوع
• مدفوع سفت، قطعه قطعه و خشک
• درد
• استفراغ
• نفخ و ورم معده و روده‌ها

چه زمانی یبوست خطرناک است؟

بسیاری از افراد به اشتباه فکر می‌کنند که یبوست با بیماری‌های خطرناکی مثل بیماری‌های کبدی یا انواع سرطان در ارتباط است، در حالی که مهمترین دلایل ابتلا به یبوست سبک غلط زندگی، کم تحرکی، سن بالا و عدم مصرف مایعات به حد کافی است.

یبوست تا زمانی که به شکل مزمن بروز نکرده و باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره نشده خطرناک نیست. اما در برخی موارد مانند خونریزی مقعدی، درد هنگام دفع مدفوع و تغییر عادات روده‌ای باید به صورت جدی پیگیری شود.

اگر این بیماری درمان نشود، به حالت مزمن در آمده و می تواند عامل اصلی بیماری هایی مثل شقاق یا هموروئید شود که بسیار آزاردهنده بوده و مراحل درمانی به مراتب سخت تری دارد، بعنوان مثال یبوستی که منجر به هموروئید شود نیاز به جراحی هموروئید دارد.

درمان‌های موثر یبوست

یبوست خفیف و شدید، می تواند با روش های خانگی و یا با استفاده از دارو‌های گیاهی درمان شود. البته تغییر سبک زندگی و تحرک کافی هم می‌تواند، به درمان یبوست بسیار کمک کند. اما برای درمان یبوست‌های مزمن معمولا از دارو و ملین‌ها استفاده می‌شود، در هر صورت اگر برای درمان یبوست زود اقدام شود، رو‌ش‌های خانگی می‌تواند به راحتی درمان کننده این بیماری باشد.

آب

یکی از مهمترین علل یبوست کم آبی بدن است، بنابراین نوشیدن مقدار مناسب مایعات می‌تواند نقش مهمی در درمان یبوست داشته باشد.

حبوبات

اکثر حبوبات مثل لوبیاها، عدس، نخود و لپه سرشار از فیبر هستند، فیبر موجود در این مواد غذایی به هضم راحت‌تر غذا و کاهش یبوست بسیار کمک می‌کند.

سوپ

منظور ما سوپ‌های بسیار رقیق که اجزا تشکیل دهنده آن به خوبی مشخص است می باشد، این سوپ‌های رقیق رطوبت مورد نیاز بدن را تامین کرده و یبوست را درمان می‌کند.

میوه‌جات و سبزیجات تازه

تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف میوه و سبزیجات تازه به درمان یبوست بسیار کمک می‌کند، برای مثال آلو یکی از میوه‌هایی است که به راحتی یبوست را درمان کرده و حرکات روده‌ها را تسهیل می کند. مصرف میوه‌هایی مثل سیب، گلابی، انگور و کیوی می‌تواند به درمان یبوست کمک کند.

سبوس گندم

استفاده از سبوس گندم یک راه کاملا ساده و البته کاربردی برای درمان یبوست است. این ماده غذایی نیز به دلیل میزان بالای فیبر در درمان یبوست بسیار موفق عمل می‌کند.

انجیر

یکی از مواد بسیار موثر در درمان یبوست استفاده از انجیر است، انجیر خشک یا انجیر تازه فرقی نمی‌کند، استفاده از این ماده مغذی به شما کمک می‌کند تا یبوست خود را درمان کنید.

ورزش و تحرک کافی

مهمترین راه درمان یبوست تغییر سبک زندگی است، به ویژه تحرک بدنی مناسب و جلوگیری از رخوت و کم‌تحرکی به شما کمک می کند تا یبوست را به شکل چشمگیری کاهش دهید.

نکات مهم در درمان یبوست

در اکثر موارد یبوست بدون نیاز به پزشک و با روش‌های خانگی قابل درمان است. اما در صورت طولانی شدن روند بیماری، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در این موارد استفاده از مسهل و ملین‌های دارویی می تواند از مزمن شدن این بیماری جلوگیری کند. علائمی مثل نفخ، تورم شکمی، دردهای مداوم و کم اشتهایی از جمله مواردی است که باید توسط پزشک بررسی شود.

استفاده از موادی مثل پروبیوتیک‌ها، آلوئه‌ورا، آب ولرم، میوه‌ها و سبزیجات تازه و همچنین مواد غذایی پر فیبر به شما کمک می‌کند تا در مراحل اولیه یبوست خود را درمان کنید.

در نهایت یبوست چه تاثیری روی زندگی دارد؟

همانطور که گفتیم یبوست یک بیماری به ظاهر ساده است که می‌تواند عوارض جدی داشته باشد، مهمترین دلیل ابتلا به این بیماری سبک غلط زندگی و تغذیه نادرست است. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری بهتر است مواد غذایی سالم و تازه، مواد غذایی سرشار از فیبر و همچنین مصرف به اندازه مایعات، در کنار تحرک کافی را در برنامه غذایی خود قرار دهید.

برگرفته از:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/constipation/diagnosis-treatment/drc-20354259
https://www.medicalnewstoday.com/articles/318694