اولین مرحله از درمان چاقی، تشخیص آن توسط پزشک و بررسی شرایط سلامتی است. برای این منظور باید پزشک شما آزمایش‌ها و معاینات خاصی را انجام دهد تا بهتر بتواند برای درمان چاقی برنامه‌ریزی کند.
آزمایش های تشخیص چاقی
۱- بررسی تاریخچه پزشکی
پزشک ممکن است که شرایط پزشکی شما، کاهش وزن، فعالیت‌های بدنی، عادت‌های ورزشی، مصرف دارو و الگوی غذا خوردن شما را بررسی کند.
حتی وی ممکن است تاریخچه پزشکی خانواده‌تان را نیز بررسی کند. معاینات عمومی نیز مانند ضربان قلب، فشارخون، درجه حرارت بدن و گوش دادن به صدای ریه نیز از جمله این معاینات خواهد بود.
۲- محاسبه BMI
شاخص توده بدنی که از تقسیم وزن بر قد به توان ۲ به دست می‌آید، یک معیار مناسب برای بررسی چاقی است. اگر BMI شما بالاتر از ۳۰ باشد، شما در معرض خطرات مربوط به چاقی خواهید بود. برای محاسبه BMI بدن خود اینجا کلیک کنید.
۳- اندازه‌گیری دور کمر
کمر جایی است که چربی‌های احشایی تجمع پیدا می‌کنند و اگر این چربی‌ها از حد معینی بیشتر باشند، امکان ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت در فرد بالاتر می‌رود.
اگر خانم هستید، دور کمر شما نباید از ۹۰ سانتی‌متر و اگر آقا هستید، دور کمرتان نباید از ۱۰۲ سانتی‌متر بیشتر باشد. بهتر است مانند BMI، حداقل سالی یک‌بار دور کمر خود را اندازه بگیرید.
۴- آزمایش خون
پزشک برای بررسی سایر شرایط سلامتی، احتمالاً آزمایش خون را نیز تجویز می‌کند که در آن تست موارد زیر بررسی میشود:
- کلسترول
- عملکرد کبد
- گلوکز ناشتا
- وضعیت تیروئید
درمان قدم به قدم چاقی
فکر می‌کنید هدف از درمان چاقی چیست؟ ممکن است که رسیدن به معیارهای زیبایی و کسب اعتماد به نفس بالاتر نیز یکی از اهداف کاهش وزن باشد؛ اما هدف اساسی از درمان چاقی، ایجاد وزن نرمال و سالم است.
این وضعیت سلامت کلی شما را بهبود می‌بخشد و خطر ابتلا به عوارض مربوط به چاقی را کاهش می‌دهد. ممکن است لازم باشد با تیمی از متخصصان بهداشت٬ از جمله یک متخصص تغذیه، مشاوره رفتاری یا متخصص چاقی٬ همکاری کنید تا به شما در درک و ایجاد تغییر در عادات غذایی و فعالیت‌تان کمک کند. برای این منظور لازم است که مصمم باشید که تغییراتی را در عادات و رژیم غذایی خود ایجاد کنید.
۱- هدفتان را مشخص کنید!
در قدم اول درمان چاقی، باید هدف خود را بر کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن خود بگذارید. برای این منظور در فاز اول، یک برنامه ۶ ماهه و بعدازآن، یک برنامه حداقل یک ساله برای کاهش وزن خود در نظر بگیرید.
۲- رژیم غذایی غلط خود را رها کنید!
پزشک متخصص به شما راهنمایی‌های لازم را در این زمینه خواهد داد اما صد البته، خودتان بهتر از هر کسی می‌دانید که چه چیزهایی باعث چاقی شما می‌شوند.
کاهش کالری و مصرف مواد غذایی سالم‌تر مانند میوه و سبزیجات، می‌تواند قدم بزرگی در این زمینه باشد. البته توصیه می‌کنیم که از تغییرات شدید و سختگیرانه در رژیم غذایی خود اجتناب کنید.
در یک کلام کاری نکنید که خیلی زود خسته و درمانده شوید. با رژیم غذایی خود دوست باشید و به عنوان یک برنامه موفقیت آمیز به آن نگاه کنید تا موفقیت تان دو چندان شود.
۳- مراقب کالری اضافی باشید!
میزان مناسب کالری برای خانم‌هایی که قصد کاهش وزن دارند، ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ کالری. برای آقایان، ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ کالری است. برای اندازه‌گیری میزان کالری مصرفی، می‌توانید از اپلیکیشن های مفید در این زمینه استفاده کنید تا شما را برای محاسبات و برنامه ریزی راحتتر یاری دهند.
۴- وعده‌های غذایی را تغییر دهید!
ممکن است لازم باشد که وعده‌های غذایی خود را با غذاهای سبک جایگزین کرده و در عوض میان وعده‌های سالم و کم‌چربی از سبزیجات، میوه‌ها و مغزها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
۵- یک شبه ره صدساله را طی نکنید!
برنامه غذایی که وعده کاهش وزن سریع را می‌دهد، در بلندمدت نمی‌تواند به اندازه یک رژیم غذایی سالم مفید باشد. علاوه بر آن، ممکن است آسیب‌های شدیدی به سلامتی وارد کنند. پس آهسته و ثابت قدم، به تغییرات کوچک وفادار بمانید.
۶- از همین امروز ورزش کنید!
افزایش فعالیت بدنی یکی از اساسی ترین بخش‌های کاهش وزن است که حتی نباید یک روز هم به تأخیر بیفتد. از همین امروز سعی کنید که فعالیت‌های خود را افزایش دهید. می‌توانید از پیاده‌روی روزانه شروع کنید و تمرینات بیشتری را به آن اضافه کنید.
در فاز اول کاهش وزن، حداقل ۱۵۰ دقیقه باید در هفته فعالیت بدنی داشته باشید. می‌توانید این میزان را به ۳۰۰ دقیقه در هفته نیز برسانید تا نتایج مطلوب‌تری کسب کنید.
با یک مشاور صحبت کنید
یکی از دلایل چاقی، به منشأ روانی و نگرانی‌ها فردی باز می‌گردد که می‌توانند با کمک یک مشاور بهداشت روان، تا حد زیادی از بین بروند. برای این منظور لازم است که به طور مرتب در جلسات روان درمانی شرکت کنید تا بتوانید اصلاحاتی را در رفتار خود نسبت به غذا خورد ایجاد کنید.
درمان چاقی با کمک پزشک
شرایط هر بیمار می‌تواند با فرد دیگر متفاوت باشد. اما هر پزشک گزینه‌های زیادی مانند تجویز دارو تا عمل جراحی در دست دارد که می‌تواند از یک گزینه یا ترکیب چند گزینه مختلف برای درمان چاقی شما استفاده کند. گزینه‌هایی که پزشک ممکن است به شما ارائه دهد، شامل موارد زیر هستند:
۱- تجویز داروی کاهش وزن
تجویز دارو برای کاهش وزن معمولاً تحت شرایط خاصی انجام می‌گیرد. مثلاً اگر BMI شما بیش از ۳۰ باشد و عوارض چاقی مانند دیابت یا فشارخون بالا نیز داشته باشید، پزشک ممکن است داروهایی مانند موارد زیر را به شما توصیه کند:
- لورکاسرین
- فنترمین و توپیرامات
- بوپروپیون و نالترکسون
- لیرگلوتید
مصرف این داروها حتماً به نظارت یک پزشک متخصص نیاز دارد. گاهی مضرات قرص لاغری از فواید آن بیشتر است و گاهی مصرف خودسرانه آن موجب تهدید زندگی فرد میشود.
۲- آندوسکوپی جهت درمان چاقی
چندین روش آندوسکوپی برای درمان چاقی وجود دارد. مانند قرار دادن بالن در معده یا بخیه زدن معده برای کم کردن حجم آن. این روش‌ها معمولاً برای افرادی که دارای BMI بالای ۳۰ هستند و ورزش و رژیم غذایی نتوانسته باعث کاهش وزن آن‌ها شود، استفاده میشود.
۳- جراحی کاهش وزن
در روش جراحی لاغری، اشتها و جذب مواد غذایی پرکالری در بدن شما کاهش پیدا می‌کند. این روش می‌تواند برای افراد با BMI بالای ۳۵ بسیار مناسب باشد.
این روش می‌تواند بیش از ۳۰ درصد در کاهش وزن افراد مؤثر واقع شود. اما زمانی روشی تضمین شده برای رسیدن به وزن ایده آل است که در کنار آن ورزش و رژیم غذایی سالم وجود داشته باشد. روش‌های مختلفی برای جراحی چاقی وجود دارد.
به عنوان مثال، عمل بای پس معده٬ که جراح یک کیسه کوچک در بالای معده ایجاد می‌کند و از طریق وصل کردن این کیسه به روده، میزان جذب مواد غذایی را از معده کاهش می‌دهد. یا روش عمل اسلیو معده٬ که معده به دو قسمت تقسیم میشود و معده به شکل یک کیسه موزی شکل در میاید.
سخن آخر: ثابت قدم باشید!
به یاد داشته باشید که درمان چاقی یک پروسه طولانی مدت است که در آن باید با چالش‌های مختلفی روبرو شوید. در این میان باید بر اهداف خود متمرکز باشید و به طور منظم فعالیت‌های بدنی و رژیم غذایی خود را دنبال کنید.
در این میان آرامش و مدیریت استرس را یاد بگیرید و سعی کنید استرس‌های خود را بشناسید تا بهتر بتوانید عادات ناسالم غذایی خود را کنترل کنید. در این پروسه به خودتان اهمیت زیادی بدهید و به طور فعال مراقب سلامتی‌تان باشید.
اگر لازم است در مورد عادات غذایی خود و همچنین نگرانی‌ها و استرس‌هایتان یادداشت بردارید تا بهتر بتوانید بر افکار و احساساتتان کنترل پیدا کنید.
آخرین دیدگاه‌ها