تغذیه بعد از عمل بای پس معده چگونه است؟

رابطه چاقی با تغذیه

رابطه بین خوردن و چاقی بر کسی پوشیده نیست. فردی که به بیماری چاقی مبتلاست، قطعا تجربه تغذیه نامناسب را دارد. اغلب به فرد چاق توصیه می‌کنیم که مواد غذایی کمتری مصرف کند٬ مسئله‌ای که به نظر عموم مهمترین عامل چاقی به نظر میرسد.

دیده میشود که افراد، پرخور نیستند اما دچار اضافه وزن هستند. یعنی این حجم غذایی نیست که عامل چاقی فرد است. به‌ عبارتی تغذیه نامناسب با پرخوراکی متفاوت است.

بعد از عمل بای پس معده چه بخوریم؟

بعد از جراحی لاغری بای پس، نوبت به گام دوم٬ یعنی رژیم غذایی مناسب که آغاز فرایند کاهش وزن است٬ میرسد.

تا امروز دلایل مختلفی برای چاقی شناخته شده است. البته برخی چاقی‌ها، ژنتیکی هستند و برخی از آنها از سبک زندگی غلط و یا دیگر عوامل ناشی می‌شوند.
یکی از عوامل چاقی که در این مقاله به آن می‌پردازیم، اصلاح عادت غذایی غلط قبل از عمل بای پس است که می‌بایست بعد از عمل، به یک رژیم غذایی مناسب تغییر یابد.

دو فاکتور مهم در چاق شدن افراد، چربی و کربوهیدرات‌ها هستند. حالا اگر کنار این دو فاکتور، تنها یک عامل کم تحرکی و بی تحرکی افراد را نیز اضافه کنیم، پکیج چاقی تکمیل می‌شود.

شاید جالب باشد بدانید که تند غذا خوردن نیز در چاقی موثر است و علت آن این است که فرد، فرصت کافی برای دریافت پیغام احساس سیری از طرف مغز به خود نمی‌دهد و قبل از اینکه پیغام را بگیرد، حجم قابل توجهی مواد غذایی میل می‌کند.

زمانی که ورودی‌های غذایی بیش از میزان احتیاج بدن دریافت شود، بدن شروع به انباشت آنها به شکل چربی در بدن می‌کند. لذا اگر از فاکتورهای ژنتیک، تیروئید و … بگذریم، مجموعه‌ای عوامل کنار هم موجب چاقی می‌شوند. از جمله

• مصرف زیاد کربوهیدرات و چربی
• عدم تحرک کافی و زندگی ماشینی
• تند غذا خوردن
• عدم خواب کافی
• موارد دیگر

در صورتی که برای رفع مشکلات ناشی از اضافه‌ وزن عمل بای پس معده را انجام داده ا‌ید، لازم است برای کنترل و کاهش وزن موارد زیر را رعایت کنید:

• رژیم غذایی مناسب عمل بای پس
• تغییر سبک زندگی
• استفاده از داروهای تجویزی پزشک برای کمک به حفظ نتیجه

اهمیت رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده

اهمیت رژیم غذایی از آن بابت است که بعد از عمل جراحی٬ بیمار تنها از بخش کوچکی از معده خود استفاده می‌کند. این شرایط جدید٬ فرایند غذا خوردن فرد را تحت تاثیر قرار میدهد.

به‌ عبارتی رژیم غذایی بعد از عمل، در دوران نقاهت باید ضامن سلامتی و بهبودی فرد باشد و فشار ناخواسته‌ای بر معده وارد نکند.

این رژیم غذایی مشخص می‌کند بیمار چه میزان و چه نوع غذایی را می‌تواند مصرف کند. بیمار قرار است با این رژیم، وزن خود را کاهش داده و تثبیت کند. بیمار برای اینکه مانند یک فرد معمولی غذا میل کند، باید حدود ۳ ماه صبور باشد تا معده به شرایط جدید عادت کند.

رژیم غذایی بیمار بای پس معده در بیمارستان

اولین وعده غذایی بیمار بعد از عمل٬ مایعات صاف و بدون پالپ و به مقدار کم است مثل:

• آب میوه طبیعی
• ژله با آب میوه طبیعی
• آب گوشت صاف

رژیم غذایی هفته اول

بعد از عمل٬ طبیعی است که معده بسیار حساس است و تحمل هضم هر غذایی را ندارد. مایعات تنها چیزی است که برای معده مجاز است٬ آن هم نوشیدنی های بدون قند و گاز و یا کافئین
بنابرین مصرف زیاد مایعات بسیار مهم است. همچنین برای جلوگیری از کم آبی٬ نوشیدن ۸ لیوان مایعات در روز الزامی است. نوشیدنی ها و مایعات را به آهستگی مصرف کنید.

رژیم غذایی هفته دوم

در هفته دوم٬ معده اندکی بهبود پیدا کرده و میتوان از میکس غذاهای مایع مانند موارد زیر استفاده کرد:

• سوپ رقیق٬ آب مرغ و آب گوشت
• شیر کم چرب یا بدون چربی
• نوشیدنی های کم کالری بدون لاکتوز یا سویا
• آب میوه طبیعی بدون پالپ(آبمیوه پاکتی و قنددار مضر است)
• چای و قهوه بدون کافئین
• ژله خانگی با آب میوه طبیعی
• ماست بدون چربی و بدون قند
• پنیر کم چرب
• پودینگ بدون قند
• غلات صبحانه له شده با شیر

رژیم غذایی هفته سوم

معده از هفته سوم به بعد کمی قوی تر میشود و مصرف سری دیگری از مواد غذایی مجاز میشود مانند

• سبزیجات کاملا پخته شده
• گوشت میکس شده نرم
• میوه جات نرم مانند انبه یا موز٬ آووکادو له شده
• سوپ مرغ یا گوشت میکس شده
• سفیده تخم آبپز له شده
• کمپوت خانگی بدون قند اضافه
• ماست ساده یونانی

اما بدانید معده همچنان تحمل هضم بعضی مواد غذایی را ندارد.

رژیم غذایی هفته چهارم

از این هفته٬ روال زندگی بیمار٬ کمی معمولی تر میشود و علاوه بر مواد غذایی که در هفته های پیشین استفاده میشد٬ مصرف برخی مواد غذایی به لیست اضافه میشود اما همچنان مواد غذایی زیر ممنوع است:

مواد غذایی ممنوع

• نان و برنج به مقدار زیاد و همچنین در شب
• فست فود
• غذاهای چرب
• غذاهای پر ادویه و اسپایسی (حتی غذاهای شور یا شیرین)

غذاهای مجاز

• گوشت بدون چربی٬ همچنین مرغ یا ماهی کامل پخته شده
• پوره سیب زمینی
• پنیر کم چرب
• تخم مرغ پخته نرم شده
• میوه و سبزیجات نرم و پخته شده
• سوپ های خامه ای
• غذاهایی جامد را با یک مایع مخلوط کنید: مثلا با آب
• شیر یا سرشیر
• آب میوه ای که قندی به آن اضافه نشده باشد
• آب گوشت ها
• غذاهای نرم
• غلات صبجانه کم شیرین

رژیم غذایی هفته پنجم تا هفته هشتم

اکنون بعد از گذشت چند هفته با دستور پزشک میتوانید غذاهای نرم را نیز به رژیم خود اضافه کنید.
مواد غذایی در اندازه های کوچک٬ نرم و باید به راحتی جویده شوند. لقمه ها را کامل جویده و قبل از بلعیدن کامل باید حالت پوره پیدا کرده باشند.
شما بجای ۳ وعده باید ۵ وعده غذا در روز میل کنید.
حجم هر وعده غذایی بین یک سوم تا نصف یک فنجان غذا است.

غذاهای نرم مانند:

• گوشت بدون چربی یا مرغ
• ماهی سبک هضم
• تخم مرغ نرم
• پنیر کم چرب
• غلات پخته شده
• برنج کم
• کنسرو یا میوه تازه نرم ، بدون دانه یا پوست
• سبزیجات پخته شده و بدون پوست
• غذاهای جامد

یک نمونه منوی غذایی

این منوی نمونه شامل غذاهای مختلفی است که خوردن آنها برای شما بی خطر است. ممکن است منو را متناسب با سلیقه و تحمل خود تنظیم کنید.

صبحانه
۱/۴ فنجان غلات گرم شده با شیر بدون چربی

اواسط صبح
۱/۲ فنجان شیر بدون چربی

اواخر صبح
دو سفیده تخم مرغ خرد شده

ناهار
۱/۲ فنجان سوپ نودل مرغ کم چرب

اواسط بعد از ظهر
۱/۴ لیوان پنیر کم چرب

نزدیک غروب
۱/۴ لیوان ماست بدون چربی

شام
به اندازه یک قوطی کبریت گوشت بدون چربی
۱/۴ فنجان سبزیجات پخته یا خوب پخته شده

میان وعده قبل خواب
۱/۴ لیوان شیر بدون چربی

۱ قاشق غذاخوری پودر شیر خشک بدون چربی را به هر ۱/۴ لیوان شیر بدون چربی برای پروتئین اضافی اضافه کنید.

نکته ۱: به یاد داشته باشید که بین وعده های غذایی یک فنجان آب یا مایعات غیر کالری بنوشید.
نکته ۲: مهم است که هر روز یک مکمل مولتی ویتامین و مواد معدنی مصرف کنید، به علاوه در صورت لزوم آهن اضافی و مکمل های کلسیم و ویتامین D نیز دو تا سه بار در روز مصرف کنید.

رژیم غذایی عمل بای پس معده بعد از ۲ ماه 

اکنون رژیم غذایی کمی تغییر میکند و میتوانید به تدریج غذاهای سفت تر میل کنید. الان زمانیست که میتوانید به جای ۵ وعده٬ ۳ وعده غذا در روز میل کنید.

حجم غذا از ۱ لیوان تا ۱ونیم لیوان مجاز است یعنی میزان کالری بین ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ کالری.
مهم این است که قبل از احساس پری معده٬ از غذا خوردن دست بکشید. این مقدار کالری باید بین ۶۵ تا ۷۵ گرم پروتئین داشته باشد.

البته بسته به ظرفیت شما و تحمل غذای جامد٬ ممکن است حجم و تعداد وعده غذایی شما متفاوت باشد. در این زمینه حتما با پزشک خود صحبت کنید.

• ۳ وعده شیر و فراورده های لبنی (بدون چربی)
• ۳ وعده جایگزین گوشت یا گوشت (بدون چربی)
• ۳ وعده نشاسته (محدودیت نان و برنج)
• ۱ وعده میوه (از میوه های خشک و میوه های با پوست خودداری کنید)
• ۲ وعده سبزیجات (کاملا پخته شده)
• اندازه هر هر وعده توصیه شده٬ ۱/۴ لیوان برای مواد جامد و ۱/۲ لیوان برای مایعات است.

مصرف نوشیدنی یا پودرهای مکمل با پروتئین بالا را در صورت امکان متوقف کنید. توصیه می کنیم نیازهای پروتئینی خود را با غذا برآورده کنید.

از این مواد غذایی پرهیز کنید

• نان
• نوشیدنی های گازدار
• سبزیجات خام
• سبزیجات پخته شده فیبر دار ، مانند کرفس ، کلم بروکلی ، ذرت یا کلم
• گوشت های سفت و یا دیر هضم (مثل گوشت خوک و استیک)
• گوشت قرمز
• غذاهای سرخ شده
• غذاهای پر ادویه یا تند
• آجیل و دانه ها
• ذرت بو داده

با گذشت زمان ، با راهنمایی پزشک میتوانید شروع به امتحان برخی از این غذاها کنید.

نکات عمومی غذایی بعد از گذشت ۳ ماه از عمل بای پس معده

مایعات

۱- مایعات را بین وعده های غذایی میل کنید و نیم ساعت از قبل از وعده اصلی٬ مایعات نخورید.

۲- از خوردن الکل پرهیز کنید. پس از جراحی٬ الکل نسبت به گذشته٬ خیلی سریع تر جذب میشود و اثرات آن سخت کنترل میشود.

۳- کافئین از مواردی است که باعث کم آبی بدن میشود و باید محدود شود.

۴- از نی استفاده نکنید٬ نوشابه های گازدار نخورید٬ زیرا هوایی که وارد معده میشود باعث آزار شما خواهد شد.

به منظور جلوگیری از سندروم دامپینگ٬ آهسته بخورید و بیاشامید
سندروم دامپینگ: زمانی رخ میدهد که غذا و مایعات به سرعت و بیشتر از حد طبیعی وارد روده کوچک میشود٬ در نتیجه حالت تهوع و استفراغ٬ سرگیجه٬ تعریق و اسهال اتفاق میفتد.

غذاها

• غذاها و نوشیدنی هایی را انتخاب کنید که چربی و قند کمی داشته باشد.
• لقمه های کوچک بردارید و در حدی بجوید که کاملا نرم و پوره شوند و نه کاملا مایع طوری٬ سپس قورت دهید.
• تا دو ماه اول مقدار کالری روزانه شما باید چیزی بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ کالری باشد یعنی بیشتر باید مایعات رقیق تا غلیظ مصرف کنید.

پروتئین

روزانه در وعده های غذایی٬ غذاهای پروتئین دار مصرف کنید. با خوردن غذاهای سرشار از پروتئین٬ بافت ماهیچه را حفظ کنید.
روزانه بین ۶۵ تا ۷۵ گرم پروتئین مناسب است. غذاهای پر پروتئین شامل:

• تخم مرغ
• گوشت
• ماهی
• غذاهای دریایی
• ماهی تن
• مرغ
• شیر سویا
• توفو
• ماست
• سایر محصولات شیر ​

مکمل ها

برای جلوگیری از کمبود مواد مغذی٬ طبق دستور پزشک٬ مکمل های غذایی٬ ویتامین و مواد معدنی را هر روز مصرف کنید
قرص ها باید خرد باشند تا قابل جذب باشند. جذب قرص های کامل بعد از عمل برای بدن دشوار است.

مولتی ویتامین ها

روزانه یک مولتی ویتامین و مواد معدنی جویدنی با قدرت بالا مصرف کنید که حاوی حداقل 18 میلی گرم آهن، 400 میلی گرم اسید فولیک، سلنیوم ، مس و روی باشد.در مورد مارک قرص با پزشک خود مشورت کنید.

روزانه حداقل ۲ قرص به مدت سه ماه بعد از عمل جراحی، و سپس یک قرص روزانه برای بعد از ۳ ماه.

مکمل کلسیم

برای جلوگیری از کمبود کلسیم و بیماری استخوان ، روزانه ۱۲۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی گرم کلسیم مصرف کنید.
برای تقویت جذب ، کلسیم را به دو یا سه دوز تقسیم شده در طول روز مصرف کنید
برای مثال ، یک مکمل ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلی گرم سه بار در روز مصرف شود.

مکمل ویتامین D

روزانه ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد بین المللی (IU) ویتامین D مصرف کنید. این مقدار کل باید در دوزهای تقسیم شده ۴۰۰ تا ۵۰۰ IU دو بار در روز مصرف شود.
ویتامین D را باید با مکمل کلسیم مصرف کنید. همچنین می توانید از مکمل کلسیم ویتامین D استفاده کنید تا از مصرف قرص های متعدد خودداری کنید، تا زمانی که حاوی دوزهای مناسب باشد.

مکمل ویتامین B12

روزانه 500 میکروگرم ویتامین B مصرف کنید. می توان آن را به صورت قرص یا به صورت زیر زبانه قرار داد که زیر زبان قرار گیرد.

سایر مکمل ها

برخی بیماران به اسید فولیک یا مکمل های آهن اضافی احتیاج دارند، به ویژه خانم هایی که هنوز قاعدگی دارند. پزشک در این باره توصیه های بیشتری به شما خواهد کرد.

رژیم غذایی جدید و سالم 

با عمل بای پس معده٬ اندازه و حجم معده شما کوچک شده و به اندازه کمتر از ۱/۴ لیوان یا اندازه یک تخم مرغ است و دریچه ای که غذاها را به روده هدایت میکند نیز خیلی باریک است. بنابراین لازم است برای موفقیت نتیجه عمل بای پس تان٬ تغذیه مناسب و به جا داشته باشید تا اهداف عمل که همان کاهش وزن و سلامتی شماست برآورده شود.

منبع:
https://www.obesitycoverage.com/the-big-gastric-bypass-diet-guide/
https://www.ucsfhealth.org/treatments/bariatric-surgery
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/gastric-bypass-surgery/in-depth/gastric-bypass-diet/art-20048472