سرطان مری چیست
سرطان مری (به انگلیسی: Esophageal cancer) یکی از انواع سرطان های دستگاه گوارشی است از رشد بافت سرطانی در مری آغاز میشود. جاییکه سلول ها بدون کنترل شروع به تقسیم میکنند.
سرطان مری هر قسمت از مری را میتواند در گیر کند، مری یک تیوب عضلانی است که از حلق شروع شده و در انتها به معده ختم می شود.
این نوع کنسر تقریبا جزء سرطان های نایاب است و شایع نیست و حدود 1 درصد سرطان های تشیص داده شده در ایالات متحد امریکا را تشکیل می دهد. سرطان مری در افراد بیشتر از ۵۰ سال و در مردان شایع تر است.
در هر صورت ریسک هایی که حدس زده می شوند که می توانند احتمال سرطان مری را افزایش دهند، شامل: مصرف الکل، مصرف تنباکو، چاقی و رفلاکس مداوم اسید معده است.
شایع ترین علامتی که در سرطان مری وجود دارد، سختی در بلع غذا (یا همان دیسفاژی) است که با بزرگ شدن تومور و تنگ شدن ورودی مری این اتفاق می افتد.
عوامل موثر در ابتلا به سرطان مری
شایع ترین ریسک فاکتور ها:
- مصرف الکل و تنباکو
- سن بالا
- جنس مرد
- چاقی
- عادت مضر در خوردن مایعات داغ
- مصرف کم میوه و سبزیجات
- سابقه رادیوتراپی در ناحیه قفسه سینه و بالای شکم
برخی اختلالات ریسک نیز ابتلا به سرطان مری را افزایش میدهد
۱- افراد مبتلا به بیماری GERD:
بیماری رفلاکس گاستروازوفاژیال که رفلاکس اسید به صورت مزمن دارند و با توجه به شدت و تکرار آن می تواند ریسک سرطان را افزایش دهد.
۲- بیماری مری بارت:
این وضعیت در نتیجه رفلاکس مزمن اسید اتفاق می افتد، که باعث تغییر در سلول های مری می شود.
۳- بیماری آشالازی:
این وضعیت در نتیجه ناتوانی مری در عبور دادن صحیح غذا به معده ایجاد می شود. نوعی ناتوانی حرکتی مری است.
برخی از بیماری ها نیز ریسک ابتلا به سرطان مری را افزایش میدهند
- تیلوزیس
- وب های مری Esophageal webs (پرده هایی هستند که باعث سختی در بلع می شوند)
علائم سرطان مری
سرطان مری٬ از جمله بیماری هایی است که بیمار در ابتدا علامتی ندارد و زمانی علامتها پیدا میشود که قسمت زیادی از مری درگیر شده است
علائم شامل:
- سختی در بلع مواد غذایی حتی مایعات (و حتی بلع دردناک)
این مشکل میتواند در ابتدا خیلی آزار دهنده نباشد اما با گذشت زمان و بزرگ شدن تومور، سخت تر می شود - کاهش وزن بدون دلیل موجه
- احساس ناراحتی در قفسه سینه یا حتی درد قفسه سینه
- خشن شدن صدا
- گره لنفاوی متورم شده
- سرفه مزمن و طولانی مدت
- احساس عدم هضم غذا و سوزش سر دل
البته داشتن این علائم می تواند ناشی از بسیاری از بیماری های خوش خیم دیگر باشد. پس در صورت داشتن این نشانه ها، به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص سرطان مری
معمولا سرطان مری تا زمانی که علائم آن ظاهر نشوند، تشخیص داده نمی شود. در صورتی که پزشک به وجود سرطان مری شک کند، دستور تست های تشخیصی میدهد، شامل:
- اندوسکوپی
- اندوسونوگرافی (سونوگرافی اندوسکوپیک)
- سی تی اسکن از گردن، قفسه سینه و شکم
- بیوپسی (نمونه برداری)
- ازوفاگوسکوپی (استفاده از وسیله ای مخصوص برای دیدن درون مری که سر آن یک منبع نوری قرار دارد)
درمان سرطان مری
درمان با توجه به نوع سرطان مری٬ مرحله و Stage آن، سلامت کلی فرد و ترجیح شخص، متفاوت است.
- جراحی، بهترین درمان برای تومور با stage های پایین تر است.
- در مرحله ۲ و ۳ درمان با پرتونگاری و شیمی درمانی است که به دنبال آن جراحی انجام میشود.
- در تومور های پیشرفته تر٬ درجه ۴، می توان قبل از جراحی برای شکستن توده و کوچک کردن توده برای جراحی، از پرتو درمانی و شیمی درمانی کمک گرفت.
روش های جراحی سرطان مری
۱- برداشتن مری به شیوه جراحی باز (Open Esophagectomy)
ازوفاژکتومی یا مری‌برداری (به انگلیسی: Esophagectomy) به معنی برداشتن تمام یا قسمتی از مری است. در این روش، جراح بعضی از قسمت های مری و یا کل آن را بر می دارد (بستگی به مرحله تومور و گستردگی آن دارد). در این روش ممکن است برش های روی شکم و قفسه سینه زده شود و یا روی گردن و شکم ؛ محل برش بستگی دارد که تومور در کجا قرار گرفته باشد.
۲- برداشتن مری به شیوه کم تهاجم (Minimally Invasive Esophagectomy)
تومور مری از طریق برش های شکمی کوچک و برش های کوچک در سمت راست قفسه سینه (توراکوسکوپی) برداشته می شود. این روش در مواردی استفاده است که تومور گسترده نیست و لایه های کمتری را درگیر کرده است.
۳- برداشتن مخاط آندوسکوپی دستگاه گوارش (Endoscopic Mucosal Resection)
برداشتن مخاط آندوسکوپی دستگاه گوارش (EMR) یک روش برای از بین بردن سرطان در مراحل اولیه رشد سلول سرطانی است. برداشتن مخاط آندوسکوپی با یک لوله باریک مجهز به دوربین نور و فیلمبرداری انجام می شود٬ که دستگاه اندوسکوپ نامیده میشود. در این شیوه EMR که از بقیه جراحی ها کمتر تهاجمی است، فقط در مراحل پایین (early stage) مورد استفاده قرار میگیرد.
همان طور که در بالاتر هم گفتیم، در صورت لزوم برای از بین بردن سرطان نیاز است که از شیمی درمانی و اشعه درمانی هم استفاده کرد. شیمی درمانی که از دارو برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند، اغلب در بیماران مبتلا به سرطان مری استفاده می شود.
پس در مجموع به یاد داشته باشید که اگر دارای ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان مری هستید و علائمی هم که ذکر شد دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید. با این حال باز هم در نظر داشته باشید که سرطان مری نسبتا نادر است و علائم آن می توانند ناشی از بیماری های خوش خیم دیگر باشند.
طول عمر سرطان مری چقدر است؟
جواب دادن به این سوال خیلی ساده نیست. بیمار به بیمار این موضوع متفاوت است. خیلی بستگی به تشخیص زمان بیماری دارد یعنی هر چه بیماری سریع تر و در مراحل اولیه تشخیص داده شود میزان بهبود و طول عمر بالاتر میرود. اما نکته ای که وجود دارد این است که بیماران زمانی به پزشک مراجعه میکنند که خیلی از بیماری گذشته است و احتمالا بیمار مشکل بلعیدن غذا را دارد. در این حالت باز هم بستگی به شرایط بیمار، احتمال زنده ماندن چند سال است ولی هرگز این صحبت ها قطعی نیست زیرا تا جواب و نتایج آزمایش و واکنش بیمار به درمان مشخص نشود نمیتوان در مورد زمان زندگی او نظر داد.
