دکتر بهزاد نعمتی هنر، متخصص جراحی عمومی و فلوشیپ لاپاراسکوپی

عمل شقاق مقعد (فیشر)

شقاق مقعد چیست؟

شقاق مقعد یا آنال فیشر (فرانسوی: Fissure anale) یکی از بیماری های مقعدی است که فرد مبتلا به آن از درد شدید ناحیه مقعد رنج میبرد. در شقاق مقعد، یک پارگی یا زخم سطحی، در ناحیه ای از مقعد که پر از اعصاب سطحی و حسگر است (زیر خط دندانه ای مقعد) به وجود می آید و علت دردناکی این زخم٬ بخاطر پر عصب بودن و حساس بودن این ناحیه است.

تعریف خلاصه شقاق یا فیشر از دیدگاه دکتر بهزاد نعمتی‌هنر

علت این بیماری، یبوست طولانی یا اسهال مکرر است. علامت شقاق، درد و سوزشی است که به دنبال دفع در مقعد اتفاق میفتد. معمولا بعد از انجام عمل دفع، خونریزی در حد چند قطره ای وجود دارد. تشخیص شقاق با معاینه توسط پزشک صورت میگیرد. در صورت وجود هرکدام از علائم بالا منطقی است که به پزشک مراجعه شود.

سخن از: دکتر بهزاد نعمتی‌هنر

علائم شقاق مقعدی

  • خونریزی در مقعد
    هنگام استفاده از دستمال توالت٬ مشاهده خون در مقعد
  • سوزش و خارش مقعد
  • احساس بیرون زدگی یک پوست اضافه از مقعد
  • درد اطراف مقعد

علت شقاق مقعدی

یبوست و اسهال

یبوست در ایجاد بیماری هموروئید و همچنین فیشر نقش دارد. عبور مدفوع سفت می تواند با آسیب به دیواره رکتوم و مقعد باعث پارگی این ناحیه شود همچنین اسهال طولانی مدت نیز ممکن است این عارضه را در پی داشته باشد.

زایمان طبیعی

خانم هایی که زایمان طبیعی داشته اند، ممکن است حین زایمان به دلیل فشار وارد شده به مقعد، شقاق به وجود بیاید.

مصرف زیاد ملین ها

کسانی که از نرم کننده های مدفوع و ملین ها بیش از حد استفاده می کنند، در معرض شقاق هستند.

سابقه عمل جراحی مقعد

فیشر می تواند به صورت حاد بوجود بیاید و طولانی مدت باقی مانده و مزمن گردد. به دنبال آن عارضه های جدی به وجود می آید.
زخم فیشر عمدتا در قسمت خلفی میانی مقعد ایجاد می شود که خون رسانی به آن ناحیه از بقیه قسمت ها کمتر است و در نتیجه بهبود و خوب شدن آن را به مراتب به تعویق می اندازد و این دیر خوب شدن باعث مزمن شدن شقاق می گردد.

درمان شقاق مقعد

پیشگیری از شقاق

این بیماری از مواردی است که قابل پیشگیری است و میتوان به سادگی از بروز شقاق جلوگیری کرد یا این که در صورت ابتلا، از مزمن شدن آن پیش گیری کنید و در همان مراحل اولیه آن را درمان کنید.

اگر مبتلا به مدفوع سفت و یا یبوست هستید، در قدم اول باید سبک زندگی (life style) و رژیم غذایی خود را بهبود ببخشید، یعنی به جای فست فود و غذاهای کم فیبر، میوه و سبزیجات را در خوراکی های روزانه خود قرار دهید و هم چنین نوشیدن آب به مقدار کافی را فراموش نکنید.

  • اصلاح رژیم غذایی با مصرف زیاد مایعات
  • فعالیت فیزیکی و ورزش
  • استفاده به اندازه از ملین ها و نرم کننده های مدفوع
  • نشستن در لگن آب ولرم

زمانی که شقاق به مرحله ای رسیده که موارد بالا موثر نیست٬ نیاز است که از یک پزشک کمک بگیرید. پزشک با توجه به شرایط بیمار یکی از درمان های زیر را شروع میکند

  • درمان دارویی شقاق
  • درمان شقاق با بوتاکس
  • جراحی شقاق

درمان دارویی شقاق

در صورتی که بیمار از شقاق مزمن رنج میبرد و در مرحله ای است که پیشگیری از بیماری به درمان او کمک چندانی نمیکند٬ درمان دارویی را شروع میشود.

درمان شقاق با بوتاکس

یکی دیگر از روش های درمان٬ تزریق بوتاکس به ناحیه مقعد است که باعث فلج شدن موقتی اسفنکتر داخلی می شود. گرچه این راه ره عنوان یک راه درمان استفاده میشود اما همچنان ریسک عود مجدد در این مورد کم نیست.

درمان شقاق با جراحی شقاق

بعد از دو درمان بالا٬ اگر همچنان عود مکرر شقاق وجود داشته باشد، توصیه پزشک برای درمان قطعی تر، جراحی است.

روش های جراحی شقاق مقعدی

جراحی شقاق به روش اسفنکتروتومی داخلی جانبی مقعد

این روش می تواند به صورت باز یا بسته باشد. هدف از این روش کم کردن فشار و اسپاسم عضله ای است که دچار گرفتگی شده است، تا با کاهش فشار، خون رسانی به آن منطفه بهتر شود. پس جراح قسمت کوچکی از عضله دریچه مقعدی را برمی دارد تا فشار از روی آن برداشته شود.

جراحی شقاق به روش اتساع یا دیلاتاسیون دریچه‌ مقعد

این روش٬ یک روش خیلی قدیمی است که این روزها به دلایل عوارض بعدی آن کمتر استفاده می شود. در این روش با وارد کردن نیروی خارجی به دریچه مقعد، فشار عضلات را کمتر و آن را شل تر می کنند.

جراحی شقاق با لیزر

جراحی به شیوه لیزر، یک روش جدید محسوب می شود و هنوز در دست بررسی است. در این روش نیاز به بیهوشی عمومی نیست و با بی حسی لوکال یا موضعی انجام میشود.

فیشرکتومی

در روش فیشرکتومی، در محل آسیب یک برش می زنند و ممکن است یک قسمت از عضله را نیز بردارند و سپس ترمیم کنند.

اقدامات قبل از عمل شقاق

  • تاریخچه کامل از بیماری های فعلی٬ جراحی های گذشته٬ داروهای مصرفی٬ بیماریهای ارثی خود در خانواده را به پزشک بدهید
  • اگر به داروی خاصی حساسیت دارید٬ پزشک را در جریان بگذارید
  • انجام آزمایش و تصویربرداری در صورتیکه پزشک لازم بداند
  • افراد بالای 45 سال باید از لحاظ سلامتی قلب و ریه بررسی شوند و نوار قلب و یک عکس قفسه سینه به همراه داشته باشند.
  • در مورد ناشتا بودن در روز عمل با پزشک خود صحبت کنید

عوارض عمل شقاق

  • ممکن است شخص دچار بی اختیاری مختصری در دفع گاز شود. این عارضه به مرور٬ طی چند ماه برطرف میشود.
  • احتمال خونریزی که تا دو هفته برطرف میشود
  • گاهی احتباس ادرار رخ میدهد که پس از ۲۴ ساعت از بین میرود

مراقبت پس از عمل شقاق

  • رژیم غذایی صحیح (حاوی سبزیجات و مواد غذایی فیبردار) و پرهیز از غذاهای چرب و سفت
  • ورزش منظم٬ پیاده روی
  • استفاده از ملین در صورت تجویز پزشک
  • نشستن در لگن آب گرم برای کمک به دفع راحت تر مدفوع
0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x