جراحی ندول تیروئید

ندول تیروئید چیست؟

غده تیروئید٬ غده کوچک پروانه ای شکلی است که در جلوی مهره های پایین گردن و در ابتدای مهره پشتی قرار دارد. غده تیروئید هورمون هایی نظیر تیروکسین (T4) ٬ تری یدوتیرونین (T3) و همچنین هورمون کلسی تونین را ترشح میکند که مسوول تنظیم برخی از عملکردهای بدن مانند سوخت و ساز بدن است. کم کاری و پرکاری همین غده است که منجر به لاغری بیش از حد یا چاقی افراد میشود.

گره تیروئید یا ندول تیروئید (به انگلیسی: Thyroid nodules) به توده ای غیر طبیعی از سلول‌ های تیروئید است. این توده‌ ها ممکن است به شکل جامد، یا در کیسه هایی حاوی مایع و یا ترکیبی از هر دو حالت باشد.

بیشتر مواقع ندول های تیروئید مشکل جدی نیستند به این معنی که ضرری برای بدن ندارند. علائمی ایجاد نمیکنند و طبیعتا نیاز به درمان هم ندارند اما درصدی از ندول های تیروئید سرطانی هستند.

گزینه های درمانی برای گره های بزرگ یا سرطانی یا گره هایی که هورمون تیروئید اضافی تولید می کنند، ممکن است شامل دارو یا جراحی باشد. ندول های تیروئید در زنان بیشتر از مردان شایع است.

علائم ندول تیروئید

گره های تیروئید در صورتی که بزرگ باشند ممکن است علامت از خود نشان دهند. در این صورت خود را به صورت علائمی شبیه موارد زیر نشان میدهد:

• چیزی در گلو احساس میشود
• باعث تنگی نفس میشود
• مشکل در بلع غذا بوجود می آید
• به شکل تورمی٬ روی گردن دیده میشود (برجسته است)

در برخی مواقع ندول های تیروئید تیروکسین اضافی تولید میکند٬ هورمونی که توسط غده تیروئید ترشح می شود. تیروکسین اضافی می تواند باعث علائم تولید بیش از حد هورمونهای تیروئید (پرکاری تیروئید) شود، مانند:

• کاهش وزن بدون دلیل موجه
• افزایش تعریق
• لرزش
• عصبی بودن
• ضربان قلب سریع یا نامنظم

علت ایجاد ندول تیروئید

۱- رشد بیش از حد بافت طبیعی تیروئید

رشد بیش از حد بافت طبیعی تیروئید گاهی اوقات به عنوان یک آدنوم تیروئید گفته می شود. هنوز مشخص نیست که چرا این اتفاق می افتد، اما سرطانی نیست و جدی تلقی نمی شود، مگر اینکه اندازه آن باعث ایجاد علائم زحمت آمیز شود. برخی از آدنومهای تیروئید منجر به پرکاری تیروئید می شوند.

۲- کیست تیروئید

حفره های پر از مایعات (کیست) در تیروئید بیشتر از انحطاط آدنوم تیروئید است. اغلب، اجزای جامد با مایع موجود در کیست های تیروئید مخلوط می شوند. کیست معمولاً غیر سرطانی است، اما گاهی حاوی اجزای جامد سرطانی است.

۳- التهاب مزمن تیروئید

بیماری هاشیموتو، یک اختلال تیروئید، می تواند باعث التهاب تیروئید و در نتیجه گره های بزرگ شده شود. اغلب با کم کاری تیروئید همراه است.

۴- گواتر مولتی مدولار

اصطلاح گواتر برای توصیف هرگونه بزرگ شدن غده تیروئید استفاده می شود، که می تواند ناشی از کمبود ید یا اختلال تیروئید باشد. گواتر مولتی مدولار حاوی چندین گره مجزا در گواتر است، اما علت آن مشخص نیست.

۵- سرطان تیروئید

احتمال اینکه گره گره سرطانی باشد، اندک است. با این حال، گره ای که بزرگ و سخت باشد یا باعث درد یا ناراحتی شود نگران کننده تر است. باید توسط پزشک معاینه شد.

برخی از عوامل خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می دهد، مانند سابقه خانوادگی تیروئید یا سایر سرطانهای غدد درون ریز و داشتن سابقه تماس با اشعه در اثر درمانهای پزشکی یا از عواقب هسته ای.

۶- کمبود ید

کمبود ید در رژیم غذایی گاهی اوقات می تواند باعث شود غده تیروئید به گره های تیروئید مبتلا شود

تشخیص ندول تیروئید

۱- معاینه بدنی

پزشک با معاینه گردن و گلوی بیمار ممکن است از او بخواهد چیزی را بخورد تا هنگام بلعیدن٬ تیروئید او را مشاهده کند. زیرا اگر گره ای در غده تیروئید باشد معمولاً هنگام بلع حرکت می کند.

همچنین پزشک به دنبال علائم و نشانه های پرکاری تیروئید مانند لرزش، رفلکس های بیش از حد فعال و ضربان قلب سریع یا نامنظم است. همچنین علائم و علائم کم کاری تیروئید مانند ضربان قلب آهسته، خشکی پوست و ورم صورت را بررسی می کند.

۲- تست عملکرد تیروئید

آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) و هورمونهای تولید شده توسط غده تیروئید. نتیجه آزمایش مشخص میکند که تیروئید در وضع پرکاری است یا کم کاری.

۳- سونوگرافی

با این شیوه تصویربرداری به کمک امواج صوتی با فرکانس بالا٬ تصویری از غده تیروئید بدست می آید. سونوگرافی تیروئید بهترین اطلاعات را در مورد شکل و ساختار ندولها نشان می دهد. پزشکان گاهی برای تمایز کیست از گره های جامد یا تشخیص وجود گره های متعدد از سونوگرافی استفاده میکنند. همچنین ممکن است به عنوان راهنما در انجام بیوپسی آسپیراسیون سوزن ریز استفاده شود.

۴- بیوپسی Fine-needle aspiration – FNA

بیوپسی یا نمونه برداری برای اطمینان از عدم وجود سرطان در گره ها انجام می شوند. در طول عمل، پزشک یک سوزن بسیار نازک را در ندول وارد می کند و نمونه ای از سلول ها را خارج می کند.

این عمل معمولاً در مطب پزشک انجام می شود، حدوداً 20 دقیقه طول می کشد و خطرات کمی دارد. اغلب، پزشک از سونوگرافی استفاده میکند تا بتواند سوزن را در ندول قرار دهد. سپس پزشک این نمونه ها را به آزمایشگاه می فرستد تا در زیر میکروسکوپ آنالیز شود.

۵- اسکن تیروئید

اسکن تیروئید برای ارزیابی گره های تیروئید توصیه میشود. در طی این آزمایش، ایزوتوپ ید رادیواکتیو به داخل رگ در بازوی بیمار تزریق می شود. سپس روی یک میز در حالی که یک دوربین ویژه تصویری از تیروئید را روی صفحه رایانه تولید می کند، قرار دارد.

گره هایی که هورمون تیروئید اضافی ایجاد می کنند – به نام گره های داغ – در اسکن ظاهر می شوند زیرا بیشتر از ایزوتوپ را از بافت طبیعی تیروئید مصرف می کنند. گره های گرم تقریباً همیشه غیر سرطانی هستند.

در بعضی موارد ، گره هایی که کمتر از ایزوتوپ – که به آن گره های سرد گفته می شود – می گیرند، سرطانی هستند. با این حال ، اسکن تیروئید نمی تواند بین ندولهای سرطانی و سرطان زا تمایز قائل شود.

چه زمانی جراحی ندول تیروئید انجام میشود؟

بیماری تیرویید از جمله بیماری هایی است که درمان قطعی آن با جراحی گره خورده است. در صورتیکه مشکلات زیر در ندول یا گره تیروئید باشد٬ جراحی تنها راه درمان آن است:

• زمانیکه یک ندول یا گرهی در تیروئید باشد که احتمالا سرطانی باشد
• زمانیکه از ابتدا تشخیص سرطان تیروئید داده شده باشد
• ممکن است در تیروئید ندول یا گواتری باشد که علامت های موضعی ایجاد کرده باشد٬

علائم فشاری مانند:

• فشرده شدن تراشه یا نای
• مشکل بلع مواد غذایی
• یا وجود یک توده مشخص که شاید به لحاظ زیبایی برای بیمار نامطلوب باشد.
• ممکن است بیمار مبتلا به ندول یا گواتری باشد که سبب بروز علائمی در زمینه ساخت و ترشح بیش از اندازه نرمال هورمون تیرویید شود٬ هم چنین شاید ندول از نوع سمی یا گواتر مولتی ندولر سمی باشد یا مبتلا به بیماری گریوز باشد.

چند روش مختلف برای انجام عمل جراحی تیروئید وجود دارد، که با توجه به بیماری و ترجیح جراح و نظر بیمار انتخاب می شوند.

روش های جراحی تیروئید

روش لوبکتومی (thyroid lobectomy یا hemi-thyroidectomy)

زمانی که فقط یک لوب تیروئید درگیر است و بیماری پیشرفته نیست، اقدام به برداشتن یک لوب می شود. در برخی موارد ممکن است جراح تشخیص بدهد که بافت ایسم (که بین دولوب تیروئید قرار دارد) باید برداشته شود، که به آن ایسمکتومی می گویند.

روش ساب توتال تیروئیدکتومی

ممکن است بیمار مبتلا به بیماری گریوز باشد که در این صورت جراح با برداشتن لوب درگیر به علاوه ایسم و مقدار زیادی از لوب مقابل را بر می دارد.

روش توتال تیروئیدکتومی

این روش که به معنی برداشتن کامل هر دو لوب تیروئید است و گاهی همرا با برداشتن غده های لنفاوی اطراف تیروئید است. این روش در مواقعی صورت می گیرد که هر دو لوب بیمار درگیر شده باشد یا بیماری مانند سرطان تیروئید داشته باشید.

درمان غیر جراحی برای تیروئيد

اصولا جراحی وقتی مورد نیاز است که ندول یا گرهی که در تیروئید بیمار تشکیل شده است٬ مشکوک به ایجاد سرطان باشد. در صورت نبود وجود ریسک سرطان و با توجه به شرایط فعلی بیمار و صلاح دید پزشک، ممکن است گزینه دیگری غیر از جراحی مطرح باشد.

اقدامات قبل از عمل جراحی تیروئید

• تاریخچه کامل از بیماری های فعلی٬ جراحی های گذشته٬ داروهای مصرفی٬ بیماریهای ارثی خود در خانواده را به پزشک بدهید
• اگر به داروی خاصی حساسیت دارید٬ پزشک را در جریان بگذارید
• انجام آزمایش٬ سونوگرافی و تصویربرداری هایی که پزشک دستور میدهد
• افراد بالای 45 سال باید از لحاظ سلامتی قلب و ریه بررسی شوند و نوار قلب و یک عکس قفسه سینه به همراه داشته باشند.
• اگر اخیرا در صدای خود احساس تغییر کردید یا خشونت صدا پیدا کردید حتما با پزشک خود در میان بگذارید تا از سلامت تارهای صوتی و عصب حنجره، قبل از عمل اطمینان حاصل شود.
• روز عمل ناشتا باشید. از شب قبل عمل، غذا و نوشیدنی مصرف نکنید.

عوارض جراحی تیروئید

اصولا جراحی تیروئید در صورتی که توسط جراح متبحر انجام شود کم عارضه است و عوارض بعد از آن شایع نیست.

اما ریسک هایی که ممکن است وجود داشته باشند، شامل:

• احتمال خونریزی پس از عمل هست که ممکن است باعث دیسترس سیستم تنفسی (سختی در تنفس) به صورت حاد شود.
• ممکن است عصب ریکارنت لارنجیال (عصب تارهای صوتی) آسیب ببیند و منجر به خشونت صدا به صورت دائم یا موقت شود.
• ممکن است حین عمل، به غدد پاراتیروئید آسیب برسد. غدد پاراتیروئید مسئول کنترل سطح کلسیم در خون هستند.

آسیب به آن ها نادر است، اما در صورت اتفاق افتادن، باعث کمبود هورمون پاراتیروئید و هیپوپاراتیروئیدیسم و هیپوکلسمی (کاهش سطح کلسیم خون) می شود.

رخ دادن این اتفاق ها بسیار کم است و احتمال آن در یکسری از افراد بیشتر باشد:

• در افرادی که تومورهای مهاجم تری دارند
• یا تومور به گره های لنفاوی هم دست اندازی کرده است
• افرادی که برای بار دوم یا چندمین بار جراحی تیروئید می شوند
• افرادی که سایز گواتر آن ها بزرگ است و تا نزدیکی ورودی قفسه سینه رسیده است.

در مجموع ریسک عوارض جدی در این جراحی کمتر از 2 درصد است.

اقدامات بعد از عمل جراحی تیروئید

• احتمال تورم و درد طبیعی است که با مصرف مسکن به تدریج بهتر میشود
• ممکن است مدت زمان بستری ۱ تا ۳ روز بعد از عمل جراحی باشد
• پرهیز از فعالیت های سنگین به مدت ۲ هفته
• اگر پس از عمل دور لب ها و سر انگشتان بیمار گزگز کرد حتما به پزشکتان را مطلع کنید.
• بازگشت یبمار به زندگی عادی با گذشت چند هفته و ثابت شدن وضعیت بیماری
• تجویز هورمون هایی برای جبران عملکرد تیروییدی که برداشته شده است

آیا بدون غده تیروئید می‌توان زندگی کرد؟

بسیاری از افرادی که با مشکلاتی در زمینه غده تیروئید مواجه می‌شوند و پزشک معالج به آنان توصیه می‌کند که باید جراحی شوند تا این غده را از بدن آن‌ها خارج سازند؛ با این پرسش مواجه می‌شوند که آیا این امکان وجود دارد که با نداشتن غده تیروئید در بدن بتوانند به زندگی عادی خود ادامه دهند؟

در این صورت می‌توان گفت در صورتی که پزشک معالج بخشی از غده تیروئید را از بدن فرد بیمار حذف کند وی می‌تواند بنا بر توصیه و تجویز پزشک معالج خو،د به مصرف قرص‌های کنترل کننده هورمون اقدام کند.

این در حالی است که در صورتی که تمامی این غده از بدن فرد بیمار خارج شده باشد نیاز به مصرف هورمون‌های مصنوعی تیروئید است. چراکه در صورت حذف کامل این غده، امکان تولید این هورمون در بدن وجود ندارد. بنابراین لازم است از طریق روش‌های ممکن، این هورمون‌های مورد نیاز بدن تامین شوند و وظایف خود را انجام دهند.

در صورتی که فرد بیمار هورمون تیروئید تجویز شده توسط پزشک را به موقع و به اندازه کافی مصرف نماید، عارضه جدی و جدی برای او ایجاد نخواهد شد و می‌تواند به زندگی معمولی خود ادامه دهد. لذا وی باید به طور روزانه قرص‌های خود را مصرف نماید. لازم به ذکر است که قرص‌های هورمون تیروئید، دارای قیمت‌های مناسبی هستند.

بنابراین هزینه بسیاری زیادی را نیز به فرد بیمار تحمیل نخواهند کرد. اما ذکر این نکته نیز دارای ضرورت است که مصرف قرص و هورمون تیروئید نیز مانند تمامی داروها باید با تجویز پزشک معالج و هم‌چنین تحت نظر و مراقبت وی انجام گیرد و از مصرف خودسرانه این داروها نیز پرهیز شود.

از طرف دیگر لازم به ذکر است که از آنجا که هورمون‌های تیروئیدی تا مدت‌ها در بدن افراد وجود دارند، بنابراین فرد بیمار که غده تیروئید او از بدنش خارج شده، تا دو ماه پس از حذف این عامل، احساس طبیعی دارد و کمبود آن را حس نمی‌کند. اما به مرور زمان به این احساس دست می‌یابد که انرژی او کاهش پیدا کرده است و وی نمی‌تواند برخی از فعالیت‌های روزانه‌اش را مانند سابق پیگیری کند. همین عوامل نیز باعث می‌شود تا پزشک معالج، برای او داروهای مناسب را تجویز و توصیه کند.

یکی از منابع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/thyroid-nodules