دکتر بهزاد نعمتی هنر، متخصص جراحی عمومی و فلوشیپ لاپاراسکوپی

سرطان کبد چگونه به وجود می‌آید؟

آنچه در این مقاله میخوانید 🔻

سرطان کبد نوعی سرطان است که از رشد و گسترش سلول‌های ناسالم در کبد ایجاد میشود و به دونوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. سرطان اولیه کبد را درگیر می‌کند و در آنجا رشد می‌کند اما سرطان ثانویه در قسمت‌های دیگر بدن رشد می‌کند و سپس به کبد سرایت می‌کند. سرطان نوع دوم کبد با نام متاستاتیک کبد نیز شناخته می‌شود.

درواقع کبد در قسمت بالا و سمت راست سینه قرار دارد که وظیفه آن ذخیره مواد غذایی، از بین بردن چربی و مواد زائد، تولید صفرا و فیلتر مواد شیمیایی ناشی از الکل، سیگار و مواد مخدر است. در ادامه قصد داریم سرطان کبد و علائم ناشی از آن را به شما معرفی کنیم. به همین منظور پیشنهاد می‌دهیم تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

علائم سرطان کبد

ممکن است در مراحل اولیه متوجه سرطان کبد نشوید و هیچگونه علائمی نداشته باشید. در صورت بروز علائم، ممکن است موارد زیر بروز کند:

  • کاهش وزن بی‌دلیل
  • کم‌شدن اشتها
  • احساس درد در قسمت بالای شکم
  • تهوع و استفراغ
  • احساس خستگی و ضعف
  • ایجاد تورم در شکم
  • تغییر رنگ پوست، زرد شدن پوست و سفیدی چشم (یرقان)
  • مدفوع گچی و سفید
  • احساس سیری کاذب در هنگام غذا خوردن
  • احساس بیمار بودن
  • ناخوش بودن و داشتن علائمی مانند آنفولانزا
  • ادرار تیره رنگ
  • نفخ شکم

علت ایجاد سرطان کبد

سرطان اولیه کبد (کارسینوم سلولی کبد) در کبدهای آسیب‌دیده به دلیل نقص مادرزادی، سوء مصرف الکل یا عفونت مزمن با بیماری هموکروماتوز (یک بیماری ارثی مرتبط، هپاتیت B و C با آهن بیش از حد در کبد) و سیروز رخ می‌‌دهد. بیش ازنیمی از افراد مبتلا به سرطان اولیه کبد، علائم ابتلا به سرطان را دارند. همچنین ممکن است این بیماری با چاقی و کبد چرب مرتبط باشد.

زردی پوست (یرقان)

یکی دیگر از علائم سرطان کبد، زردی پوست و چشم‌ها است. توجه داشته باشید که زردی پوست و چشم ها یکی از علائم ابتلا به سرطان لوزالمعده است.

ابتلا به هپاتیت C

افرادی که به هپاتیت C مبتلا شده‌اند در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد قرار می‌گیرند. در نظر داشته باشید که درمان به موقع و زودرس این بیماری مانع از ابتلا به سرطان کبد می‌شود.

ابتلا هپاتیت B

افراد زیر در معرض ابتلا به هپاتیت B قرار خواهند گرفت:

🔻 کودکانی که در بدو تولد واکسن این بیماری را دریافت نمی‌کنند در معرض ابتلا به سرطان کبد قرار خواهند گرفت.

🔻 همچنین مادر مبتلا می‌تواند فرزند خود را از طریق زایمان آلوده کند.

🔻 افرادی که با سرنگ مشترک تزریق دارو انجام می‌دهند بیشتر در معرض این بیماری خواهند بود.

🔻 افرادی که در مراکز بهداشتی فعالیت دارند و یا کسانی که با افراد مبتلابه هپاتیت زندگی می‌کنند در معرض ابتلا به سرطان کبد قرار دارند.

🔻 مواد سرطان‌زای مختلفی با سرطان اولیه کبد مرتبط‌ اند به‌عنوان‌ مثال علف‌کش‌ها و مواد شیمیایی خاص مانند وینیل کلرید و آرسنیک را می‌توان نام برد.

🔻 سیگار کشیدن به‌خصوص اگر شما الکل هم مصرف کنید خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

🔻 آفلاتوکسین‌ها را می‌توان به‌عنوان یک نوع کپک سازنده مواد سرطان‌زا نام برد.

آفلاتوکسین‌ها مواد گوناگونی مانند بادام‌زمینی، برنج، ذرت، گندم و سویا را می‌توانند آلوده کنند. این معضل در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته ازجمله ایالات‌متحده وجود دارد.

🔻 از دیگر علت‌های دیگر سرطان کبد باید به هورمون‌های آندروژن، استروژن و رنگی که در آزمایش‌های پزشکی به نام توروترمورد استفاده قرارگرفته است اشاره کرد.

دلیل سرطان کبد
درمان و بهبودی سرطان کبد به شرایط خاصی مانند سلامت عمومی بدن، نحوه عملکرد کبد، مرحله سرطان و سطح آلفا پروتئین بستگی دارد

سایر علائم

از دیگر عواملی که ممکن است شخص را به سرطان مبتلا کند عبارتند از:

1- جنسیت

احتمال ابتلای مردان به سرطان کبد نسبت به زنان بیشتر است.

2- وزن

چاقی یکی از عوامل مهمی است خطر مبتلا شدن به هپاتوسلولار را افزایش می‌دهد. یکی از شایع‌ترین بالا رفتن آنزیم‌های کبدی داشتن کبد چرب است و از عوامل موثر بر ایجاد این بیماری پرخوری و چاقی است. ناگفته نماند که کسانی شکم چاقی دارند و اندازه شکم آن‌ها غیرطبیعی به نظر می‌رسد احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. باید توجه داشته باشید که کبد چرب می‌تواند منجر به سرطان شود، به همین دلیل در صورت ابتلا به این بیماری باید سریعا به فکر درمان باشید.

3- نژاد

در ایالات‌متحده خطر ابتلا به سرطان کبد در جزایر اقیانوس آرام و آمریکایی‌های آسیایی بیشتر است.

🔻 مصرف کردن استروئید آنابولیک هورمون‌های مردانه که در باشگاه‌های بدن‌سازی برای افزایش عضله و حجم استفاده می‌کنند.

🔻 سابقه دیابت

مطالعات انجام‌شده ارتباط بین دیابت و سرطان کبد را نشان می‌دهد.

🔻 بیماری‌های متابولیک ارثی

بیماری‌‌هایی که متابولیسم طبیعی بدن را مختل می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهند.

4- بیماری‌های نادر

مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد که بین سرطان کبد و برخی از بیماری‌های نادر مانند کمبود آلفا-1- آنتی تریپسین، تیروزینمی و بیماری ویلسون ارتباطی وجود دارد.

زمان مراجعه به پزشک برای درمان کبد سرطانی

در صورت مشاهده هرگونه علائمی نگران‌کننده‌ای مانند موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

  • احساس ایجاد یک توده در شکم
  • کاهش وزن غیرعادی بین 6 تا 12 ماه
  • در صورت بروز علائم و عدم بهبود آن

راه‌های تشخیص سرطان کبد

اگر پزشک شما در طول معاینه تشخیص دهد که توده یا علائم سرطان دارید، برای شما آزمایش‌هایی به‌منظور اطمینان بیشتر، مانند موارد زیر تجویزمی‌کند:

سونوگرافی

این آزمایش تصاویری از ساختار نرم شما را نمایش می‌دهد و در صورت وجود هرگونه تومور در کبد آن را  نمایش خواهد داد.

سی‌تی‌اسکن

این روش تصاویر دقیقی از اندام‌ها را با اشعه ایکس می‌گیرد تا بتواند اطلاعات دقیقی درباره شکل، اندازه و مکان تومور را در اختیار پزشک قرار دهد.

ام آر آی

این آزمایش با استفاده از یک آهن‌ربای بزرگ، امواج رادیویی تصاویر بسیار واضحی از بدن انسان را در اختیار دکتر قرار می‌دهد. این تصاویر به حدی دقیق و واضح‌اند که امکان تشخیص خوش‌خیم و بدخیم بودن سرطان نیز وجود دارد.

آنژیوگرافی

در طی این آزمایش، رنگی به شریان تزریق می‌شود تا بافت کبد و هرگونه تومور را نشان دهد سپس با کمک کاتتر از قسمت کشاله ران و انتقال آن به عروق کبدی عکس‌برداری انجام می‌شود. دکتر بر اساس این تصاویر درباره خارج‌سازی تومور تصمیم‌گیری می‌کند.

لاپاراسکوپی

پزشک با کمک یک لوله نازک به همراه نور (لاپاراسکوپ) داخل کبد و سایر اندام‌های داخل معده را مشاهده و بررسی می‌کنند. ناگفته نماند این روش هنگامی انجام می‌شود که با تصویربرداری دکتر به نتیجه مشخصی نرسد. به‌طورکلی لاپاراسکوپی در اتاق عمل و با ایجاد سوراخ‌های ریزی در شکم انجام می‌شود. سپس با کمک ابزارهایی مخصوص که مجهز به دوربین‌ است را وارد حفره شکم کرده و از قسمت‌های مشکوک نمونه‌برداری می‌کنند.

بیوپسی (نمونه‌برداری)

این روش مطمئن‌ترین راه برای تشخیص سرطان است. در این روش قسمت کوچکی از توده برداشته می‌شود و در زیر میکروسکوپ دیده می‌شود.

روش‌های درمان سرطان کبد

اگر سرطان کبد دارید، درمان و بهبودی شما به شرایط خاصی مانند سلامت عمومی شما، نحوه عملکرد کبد، مرحله سرطان و سطح آلفا پروتئین شما بستگی دارد. درواقع سرطان کبد با کمک روش‌های جراحی عمومی، درمان موضعی، درمان دارویی و حتی پیوند کبد درمان می‌شود.

درمان‌های جراحی

درمان‌های جراحی نیز به دو صورت هپاتکتومی جزئی که شامل برداشتن بخشی از کبد است و هپاتکتومی کامل انجام می‌شود. هپاتکتومی کامل به معنای پیوند کبد، برداشتن کامل آن و جایگزینی آن با یکی از با کبد دیگر است.

سایر درمان‌ها

علاوه‌بر جراحی، روش‌های دیگری برای درمان سرطان کبد وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

🔻 شیمی‌درمانی که شامل استفاده از داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از تولیدمثل آن‌ها است. شیمی‌درمانی ممکن است سیستمیک باشد (به قرص‌هایی که در کل بدن حرکت می‌کنند سیستمیک گفته می‌شود)

🔻 درمان فرسایشی که شامل از بین بردن تومورهایی کبد بدون خارج کردن آن‌ها می‌شود. روش‌های مختلفی مانند فرسایش ماکرویو، فرسایش فرکانس اتانولی و فرسایش رادیویی برای انجام این کار وجود دارد.

تشخیص گرید سرطان کبد

درجه تومور بر اساس میزان غیرطبیعی بودن سلول‌ها و بافت تومور در زیر میکروسکوپ تشخیص داده می‌شود که نشانگر سرعت رشد و گسترش تومور است. اگر یک تومور مشکوک به بدخیم بودن باشد پزشک تمام یا بخشی از آن را طی روشی به نام بیوپسی برمی‌دارد سپس بافت بیوپسی شده را برای تعیین خوش‌خیم یا بدخیم بودن تومور بررسی می‌کنند.

همچنین پاتولوژیست (به پزشکی که بیماری‌ها را بامطالعه سلول‌ها و بافت‌ها را زیر میکروسکوپ شناسایی می‌کند گفته می‌شود). درجه تومور را تعیین کرده و سایر ویژگی‌های تومور را بررسی می‌کنند. سیستم‌های درجه‌بندی با توجه به نوع سرطان متفاوت است. به‌طورکلی تومورها بسته به میزان ناهنجاری به‌عنوان یک، دو، سه و چهار درجه‌بندی می‌شود.

در تومورهای درجه‌یک سلول‌های تومور و سازمان بافت آن به حالت طبیعی به نظر می‌رسند زیرا این تومورها تمایل به رشد و گسترش آهسته دارند. در مقابل تومورهای درجه سه و چهار شبیه بافت‌های طبیعی نیستند و با سرعت بیشتری رشد می‌کنند. در تومورهای درجه سه و چهار، بیمار به درمان فوری یا تهاجم‌تری نیاز دارد.

کلام آخر

سرطان کبد با علائمی شروع میشود اما چه بهتر که پیش از بیماری به فکر راه‌های پیشگیری از سرطان کبد باشید تا از ابتلای به این بیماری جلوگیری کنید و یا حداقل در مراحل آغازین بیماری مانع از پیشرفت بیماری شوید. بنابرین در صورت بروز هریک از علائم باید به پزشک مراجعه کرده و برای درمان اقدام کنید. کبد عضو مهم بدن است که وظایفی مانند از بین بردن آلودگی، ذخیره چربی و… را انجام می‌دهد. به‌همین‌دلیل توجه به این عضو حیاتی بدن بسیار مهم است.

دکتر بهزاد نعمتی هنر | متخصص جراحی عمومی
متخصص جراحی سرطان های گوارشی
فلوشیپ لاپاراسکوپی و چاقی در تهران
4.5 2 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
.
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x