چاقی شرایطی است که فرد مبتلا به آن دارای حجم بیش از اندازه چربی در بدن است. بهترین مقیاس برای تشخیص میزان چاقی افراد استفاده از فرمول BMI یا شاخص توده بدنی است که در آن میزان اضافه وزن افراد به درستی تعیین میشود.
پژوهشها نشان میدهد که افراد چاق بیشتر از سایر افراد در معرض ریسک ابتلا به بیماریهایی چون چاقی، دیابت، فشارخون و بیماریهای قلبی عروقی هستند. حال سوال اینجا است که آیا ابتلا به چاقی میتواند باعث ایجاد سرطان در بدن شود؟ چه سرطانهایی با چاقی در ارتباط هستند؟ در این مقاله به بررسی این پاسخ سوالات بالا خواهیم پرداخت.
آیا ارتباطی میان چاقی و ابتلا به سرطان وجود دارد؟
با توجه به مستندات علمی میتوان گفت که ارتباط میان چاقی و انواع سرطان کاملا ریشه علمی دارد. به این معنا که تجمع بیش از اندازه چربی در بدن میتواند فرد را مبتلا به سرطانهایی از جمله معده، مری، کبد و کلیه نماید. اما هنوز این که چگونه چاقی مفرط میتواند منجر به ایجاد این سرطانها شود کاملا مشخص نیست، بسیاری از متخصصان می گویند که التهابی که در اثر تجمع چربی در اندامهای حیاتی به وجود میآید عامل اصلی افزایش ابتلا به سرطان در افراد بسیار چاق است. طبق پژوهشها این چربی ها باعث اختلال در پروسههای عملکردی بدن از جمله مدیریت هورمونها از جمله انسولین و استروژن است.
به عبارت دیگر چربیهای اضافه در بدن فقط در یک نقطه باقی نمیمانند این چربیها فعال هستند و سیگنالهایی ایجاد میکنند که به سلولهای بدن ارسال میشود و آنها را به تقسیم شدن بیشتر وادار میکنند که این عامل اصلی ایجاد سرطان در بدن میشود.
سیگنالهای منتشر شده توسط سلولهای چربی میتوانند بر روی موارد زیر تأثیر بگذارند:
هورمونهای رشد
چربی بیش از حد بدن میتواند باعث افزایش سطح هورمونهای رشد شود که سلولها را به تقسیم شدن بیش از حد مجبور میکند. این احتمال رشد سلولهای سرطانی را افزایش میدهد.
التهاب
وقتی سلولهای چربی بیشتری در بدن وجود دارد ، سلولهای ایمنی بدن احتمالاً برای از بین بردن سلولهای چربی مرده به منطقه میروند این تجمع سلول میتواند منجر به التهاب و در نتیجه تقسیم سریعتر سلولها شود. با گذشت زمان، این مسئله میتواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
هورمونهای جنسی
بعد از یائسگی، سلولهای چربی هورمون استروژن تولید میکنند. این میتواند باعث شود سلولهای پستان و رحم بیشتر تقسیم شوند که خطر ابتلا به سرطان در این اندامها را افزایش میدهد.
سرطانهایی که در اثر چاقی به وجود میآیند کدامند؟
پژوهشها نشان میدهد که ارتباط نزدیکی میان چاقی بیش از اندازه و بیش از 13 سرطان مختلف وجود دارد. دو مورد از شناخته شدهترین سرطانهای مرتبط با چاقی سرطان مری و رحم است که با نام سرطان اندومتر شناخته میشود.
ارتباط چاقی با سرطان های زیر:
سرطان رحم
طبق تحقیقات احتمال ابتلا به سرطان رحم در زنان چاق حدود 2 برابر فردی با وزن نرمال است این احتمال در زنان بسیار چاق به 7 درصد میرسد. به ویژه در مورد زنانی که هرگز از هورمون تراپی بعد از یائسگی استفاده نکردهاند درصد این ابتلا بالاتر است.
سرطان مری
احتمال ابتلا به سرطان مری در افراد چاق 2 برابر بیشتر از افراد با وزن نرمال است این درصد ابتلا در افراد با چاقی مفرط به بیش از 4 درصد افزایش پیدا میکند.
سرطان معده
افرادی که دارای چاقی مفرط هستند تقریبا دو برابر افراد با وزن نرمال دچار سرطان “کاردیای کاراستریک” یا قسمت اتصال دهنده مری و معده میشوند.
سرطان کبد
ارتباط میان سرطان کبد و چاقی در مردان بیش از زنان است و از طرفی افراد دارای اضافه وزن زیاد دو برابر بیش از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند.
سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ در افراد چاق حدود 30 درصد بیشتر از افراد با وزن طبیعی رخ میدهد.
سرطان کلیه
شایعترین شکل سرطان کلیه، سرطان سلول کلیوی است، تحقیقات نشان میدهد که افراد دارای اضافه وزن بالا دو برابر بیش از سایر افراد به این نوع سرطان مبتلا میشوند.
سرطان مننژیوم
سرطان مننژیوم که با رشد آهسته در غشای اطراف مغز و نخاع ایجاد می شود در افراد دارای اضافه وزن 20 درصد بیشتر دیده می شود، این عدد برای افراد با اضافه وزن بالا یا چاق تا حدود 50 درصد میرسد.
سرطان سینه
مطالعات نشان میدهد که خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان یائسه و دارای اضافه وزن بیشتر حدود 20 تا 40 درصد بیشتر از سایرین است. چاقی مفرط در مردان نیز میتواند از علل ابتلا به سرطان سینه باشد.
سرطان پروستات
به گفته پژوهشگران رابطه معناداری میان مردانی که دارای چاقی مفرط و شاخص توده بدنی بالا هستند و ابتلا به پروستات به ویژه در سنین بالای 50 سال وجود دارد.
آیا چاقی باعث سرطان در کودکان نیز میشود؟
نه. هیچ ارتباطی بین چاقی و سرطان در کودکان وجود ندارد. اضافه وزن فقط باعث رشد سلولهای سرطانی در بزرگسالان میشود. مطالعات نشان میدهد کودکانی که چاق هستند در بزرگسالی 5 برابر بیش از سایرین در معرض ابتلا به چاقی مفرط قرار میگیرند.
راههای کاهش وزن و پیشگیری از سرطان
چاقی یک معضل جهانی است و به عنوان مهمترین عامل مرگ و میر در انسانها معرفی شده است. بنابراین برای پیشگیری از بیماریهای که چاقی عامل اصلی ابتلا به آن است باید به دنبال راههای کاهش وزن بود. راههای بسیاری برای کاهش وزن افراد چاق وجود دارد که بر اساس شرایط آنها متفاوت است در این بخش به معرفی برخی از آنها میپردازیم.
جراحیهای لاغری
جراحی لاغری یک شیوه لاغری پزشکی است که برای افراد چاق با BMI بالا توصیه میشود و شامل عمل بایپس معده، بالون معده، عمل اسلیو معده و … می شود. این روشها باید توسط پزشک تجویز شوند و همچنین نیاز به مراقبتهای قبل و بعد عمل و البته تغییر سبک زندگی به منظور جلوگیری از بازگشت روند افزایش وزن هستند.
قرصها و مکملهای لاغری
این روش لاغری نیز بسیار پرطرفدار بوده و بازار فروش قرصها و مکملهای لاغری بسیار داغ است. اما باید بدانید که استفاده از این قرصها بدون تشخیص و نسخه پزشک و البته تحت تاثیر تبلیغات خطرات زیادی به همراه دارد از جمله ریزش مو یا مشکلات گوارشی و کبدی که شایعترین عوارض استفاده از قرصها و مکملهای لاغری هستند. پیشنهاد میکنیم مقاله عوارض قرص های لاغری را اینجا بخوانید.
ورزش و تغذیه
بهترین روش برای رسیدن به وزن ایدهآل داشتن یک برنامه غذایی مناسب به همراه انجام تمرینات ورزشی و هوازی است. البته برای دستیابی به نتیجه دلخواه از این طریق باید بسیار صبور بود، ضمن این که به جای استفاده دورهای از این روش لاغری یا به اصطلاح رژیمهای “یویویی”، بهتر است سبک زندگی را تغییر داده و با تغذیه اصولی و صحیح و انجام حرکات ورزشی و داشتن تحرک در طول روز به اندام و وزن ایدهآل رسید.
جمعبندی نهایی
با توجه به مطالبی که مطالعه نمودید اهمیت داشتن تناسب اندام و وزن ایده آل در پیشگیری از انواع بیماریها به ویژه بیماریهای خطرناک و خاص از جمله سرطانها تاثیرگذار است. روشهای بسیاری برای رسیدن به وزن ایدهآل وجود دارد، اگر از آن دسته عزیزانی هستید که دارای شاخص توده بدنی بالا بوده و نیاز به کاهش وزن دارید، بهتر است با یک پزشک متخصص جراحی عمومی در این زمینه مشورت کنید.
منبع:
https://www.cancerresearchuk.org
https://www.cancer.net
سلام و درود. ممنون از مطالب مفیدی که در اختیار مخاطبینتون قرار میدید.
آقای دکتر احساس اینکه چاقی باعث بروز سرطان میشه، واقعا آزاردهنده است. اما به نظرتون چطور میشه که با داشتن کمی اضافه وزن، این نگرانی رو کمتر کرد یا حداقل خوبه که بدونیم خوردن چه نوع غذاهایی می تونن این احتمالات رو به واقعیت نزدیک کنن؟”
چاقی یک معضل تو کشور ما و البته همه جهان هستش. و اگه قادر باشیم وزن و چاقی رو کنترل کنیم و کاهش وزن مناسب داشته باشیم، نه تنها در سرطان، بلکه در کاهش خیلی بیماری های دیگه تاثیر داره. تغذیه مناسب، ورزش مناسب و تحرک کافی توصیه میشه. مصرف غذاهای آماده، کنسروی و فست فود تا جاییکه میشه باید پرهیز کرد
آقای دکتر چطور چاقی میتونه باعث بروز سرطان در نوع های مختلف بشه؟
یعنی این فقط براساس احتمالاته که اگر اضافه وزن داشته باشیم به یکی از انواع این سرطانا مبتلا میشیم؟ یا اینکه در کنار اضافه وزن عوامل دیگه ای هم تاثیر گذارن؟
احتمال بیماری هایی مثل سرطان، فشار خون، بیماری های قلبی در افراد چاق بیشتره. هر بیماری ریز فاکتور داره که درصدی در افزایش اون بیماری خاص موثر هستند و زمانی که این ریزفاکتورها با هم جمع میشند عددش قابل توجه میشه
مطلب مفیدی بود. اما کمی نگران شدم.
چونکه اضافه وزن دارم و 25 ساله هستم. نگرانیم از این بابته که دیر متوجه شده باشم که چاقی میتونه انقد اثرات منفی داشته باشه.
آقای دکتر ممنون میشم که بگید که چه گروه سنی با اضافه وزن در معرض خطر ابتلا به یکی از انواع سرطان های گفته شده هستن؟
این اثر چاقی به مرور زمان ایجاد میشه، طبیعتا هرچی سن بالاتر بره اثرات وخیمش بدتره. سن خاصی نمیشه گفت ولی معمولا بعد از سن ۳۵ یا ۴۰ سالگی این اثرات بارزتر میشه
آقای دکتر سلام. من هفته ی پیش این مطلب رو مطالعه کردم
و خب اوایل چندان اهمیتی ندادم و فقط سعی کردم کمی وعده های غذایی سبک تری بخورم. اما متوجه شدم که کم خوابی رابطه عمیقی با چاقی داره و من هم به خاطر شغلم خیلی کم خوابی رو تجربه میکنم
آیا واقعا کم خوابی میتونه باعث تسریع ابتلا به سرطان بشه؟؟
برای ایجاد سرطان، فاکتور های محیطی مختلفی دست به دست هم میدند که در طول زمان فرد مستعد گرفتن سرطان میشه، بالاخره کم خوابی باعث بروز استرس در بدن میشه، سبک زندگی عوض میشه، تغذیه به مشکل برمیخوره و همه اینها در طولانی مدت فرد رو مستعد بیماری های بعد هم میکنه، اما اینکه فکر کنید اثر خیلی بارزی هم داره، خیر