کیست مویی چیست+نشانه ها، علائم و درمان بیماری

کیست مویی بیماری است که می تواند همه افراد را درگیر کند، لذا داشتن یک‌سری اطلاعات در این خصوص می‌تواند به همه برای پیشگیری و یا درمان آن کمک کند. ما در این مقاله تصمیم گرفته‌ایم که در خصوص کیست مویی صحبت کنیم.

تعریف کیست مویی

کیست مویی یا همان کیست پیلونیدال (به انگلیسی: Pilonidal Cyst) یک مجرای سینوسی باریک در پوست است که معمولاً حاوی بقایای مو و پوست است. این نوع کیست تقریباً همیشه نزدیک استخوان دنبالچه در بالای شکاف باسن ایجاد می‌شود.

کیست‌های پیلونیدال معمولاً زمانی بروز پیدا میکنند که موها پوست را سوراخ کرده و در آن جاسازی می‌کنند. اگر کیست پیلونیدال آلوده شود، آبسه حاصل از آن اغلب دردناک خواهد بود. این کیست می‌تواند از طریق یک برش کوچک تخلیه یا همچنین با جراحی برداشته شود.

کیست‌های مویی معمولاً در مردان جوان رخ می‌دهد و این مشکل ممکن است پس از بهبود عود کند. افرادی که برای مدت زمان طولانی می‌نشینند، مانند رانندگان کامیون، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کیست پیلونیدال هستند.

علائم نوع حاد و نوع مزمن کیست مویی

در صورتیکه بیماری حاد و مزمن شود، می‌تواند علایم زیر را داشته باشد:

• احساس درد و قرمزی
• چرک و ترشح
• درد هنگام نشستن
• تب و لرز

در نوع مزمن تعدادی افراد دچار سینوس پیلونیدال تکراری میشوند و درد ناشی از آن كمتر از مورد حاد است چون معمولا مقداری چرك از سینوس خارج و فشار كمتر میشود و هرچند عفونت كاملا رفع نمیشود ولی درد كاهش می یابد و آنچنان شدید نخواهد بود. بنابراین علائم درد و تخلیه چرك برای مدت طولانی ادامه خواهد داشت و هر از گاهی عود میكند تا سینوس طی جراحی درمان شود.

هنگامی که فردی آلوده به کیست مویی شود، کیست به یک توده متورم (آبسه) تبدیل میشود. بیشتر پزشکان دلیل این بیماری را موهای فرو رفته در قسمت بالای باسن می‌دانند. در واقع پیلونیدال به معنی “لانه مو” است و پزشکان گاهی اوقات فولیکول‌های مو را در داخل کیست پیدا می‌کنند. نظریه‌ دیگر این است که کیست‌های پیلونیدال پس از ضربه خوردن به ناحیه مورد نظر از بدن، ظاهر می‌شوند.

نشانه های بیماری کیست مویی

• درد
• تخلیه چرک یا خون از دهانه پوست
• درد هنگام نشستن یا ایستادن
• تورم کیست
• پوست قرمز و دردناک در اطراف ناحیه
• چرک یا تخلیه خون از آبسه ، باعث ایجاد بوی بد می شود
• موهای بیرون زده از ضایعه

همچنین برای کیست مویی مزمن نیز مواردی مانند چاقی، مقدار زیاد مو، ورزش ناکافی، نشستن طولانی مدت و تعریق زیاد مورد بحث پزشکان است. همینطور ممکن است تب درجه پایین داشته باشید، اما این مورد بسیار کمتر مشاهده می شود.

دلایل ایجاد کیست مویی چیست؟

دلیل ایجاد کیست مویی مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که علت آن ترکیبی از تغییر هورمونها است (زیرا بعد از بلوغ رخ می دهد). همچنین اصطکاک و فشار، مالش پوست بر روی سطح‌های مختلف، استفاده از لباس‌های تنگ، دوچرخه سواری، مدت زمان نشستن طولانی یا عوامل مشابه باعث این بیماری می شود. بدن نیز در پاسخ به این اتفاق، موهای وارد شده به خود را به عنوان یک ماده خارجی تشخیص داده و به سرعت بر ضد آن واکنش نشان می دهد، که نتیجه‌ آن جز ایجاد کیست مویی نخواهد بود.

ناگفته نماند که درمان کیست مویی با جراحی یکی از موفق آمیزترین روش هایی است که برای رفع این مشکل بکار گرفته می‌شود، البته این موضوع برای همه بیماران تجویز نخواهد شد و بر اساس شدت بیماری تصمیم به نوع درمان آن گرفته می‌شود.

چه کسانی دچار کیست مویی میشوند؟

اشاره کردیم که، همه افراد در معرض مبتلا شدن به این بیماری هستند، چرا که هنور عامل این بیماری تشخیص داده نشده است. اما با توجه به نشانه ها، افرادی که اکثراً از لباس‌های تنگ استفاده می‌کنند و اشخاصی که طولانی مدت می‌نشینند بیشتر در معرض کیست پیلونیدال قرار دارند.

ضمناً افرادی که اضافه وزن دارند یا کم تحرک هستند نیز بیش از دیگران ممکن است به این بیماری گرفتار شوند. یک‌سری از آرایشگران نیز که برای کوتاه کردن پشم و یا موی حیوانات انتخاب می‌شوند نیز ممکن است در ناحیه بین انگشتان دچار کیست مویی شوند.

عوامل زیر نیز در ایجاد این مشکل تاثیر دارند:

• شغل هایی که خیلی نشستنی هستند
• چاقی یا اضافه وزن زیاد
• خارش یا آسیب دیدگی دائمی محل
• پر مویی کفل
• سابقه خانوادگی
• مشکلات هورمونی

روش ‌های درمان کیست مویی 

برای هر بیماری راه ‌های درمانی مخصوص به آن وجود دارد و کیست مویی نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. در ادامه به روش‌های درمانی موثر این بیماری می‌پردازیم:

• درمان سنتی
• خارج کردن چرک کیست مویی
• تزریق فنل
• جراحی کیست مویی

درمان سنتی یا معمول کیست مویی

اگر کیست مویی در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درد شدیدی را تجربه کرده و نشانه‌ای از التهاب نمی بینید. به احتمال زیاد پزشک برایتان، یک آنتی بیوتیک با طیف وسیع تجویز می‌کند.

آنتی بیوتیک با طیف گسترده، آنتی بیوتیکی است که طیف وسیعی از باکتری‌ها را درمان می‌کند. مهم است که بدانید آنتی بیوتیک، بیماری را به طور کلی درمان نخواهد کرد اما به شما کمک می‌کند تا از عفونت و ناراحتی رهایی یابید.

پزشک به شما توصیه می‌کند به طور مرتب خود را مورد درمان قرار داده و موهای زائد خود را از بین ببرید یا محل را اصلاح کنید و به بهداشت توجه ویژه‌ای داشته باشید.

خارج کردن چرک کیست مویی

این روش علائم ناشی از آبسه یا مجموعه چرک محل بیماری را کاهش می‌دهد. قبل از انجام این روش، پزشک بی حس کننده موضعی به شما می ‌دهد. سپس از چاقوی جراحی برای باز کردن آبسه استفاده می‌شود. پزشک معالج؛ موها، خون و چرک را از داخل آبسه خارج می‌کند.

همچنین پزشک زخم را با پانسمان استریل مداوا کرده و اجازه می‌دهد زخم التیام یابد. این زخم معمولاً ظرف چهار هفته بهبود می‌یابد و بسیاری از افراد نیازی به درمان بیشتر ندارند.

تزریق فنل 

برای این نوع درمان، ابتدا پزشک بی حسی موضعی به شما خواهد داد. سپس فنل که یک ترکیب شیمیایی به عنوان ضدعفونی کننده است، استفاده می شود که باید به کیست تزریق شود. ممکن است لازم باشد این روش چندین بار تکرار شود. در نهایت، این روش درمانی باعث سفت و بسته شدن ضایعه خواهد شد. البته ناگفته نماند که این روش درمانی میزان عود بسیار بالایی دارد.

عمل جراحی کیست مویی

اگر کیست مویی زیاد باشد و تشدید شده باشد، پزشک روش جراحی را به شما پیشنهاد می‌کند. در این روش ابتدا بی حسی موضعی به شما داده می‌شود. سپس، جراح ضایعات را باز کرده و همه چرک و کثیفی‌ها را از بین می‌برد. پس از اتمام این روند، جراح زخم‌ها را بخیه خواهد زد.

بعد از انجام جراحی نیز متحصص جراحی عمومی یا پزشک معالج نحوه تعویض پانسمان را توضیح خواهد داد و همچنین تراشیدن محل مورد نظر برای جلوگیری از رشد مجدد مو در زخم را به شما پیشنهاد می‌دهد.

مراقبت های پس از عمل کیست مویی

زمانی که کیست مویی مورد جراحی قرار می‌گیرد، طبیعی است که باید برای چندین هفته از زخم مراقبت شود تا بیمار دچار عود بیماری نشود. در واقع احتمال اینکه زخم جراحی حتی تا 5 هفته از خود التهاب نشان دهد وجود دارد و تقریباً 2 الی 3 ماه زمان لازم است تا به طور کامل زخم کیست مویی بهبود یابد. در این مدت فرد بیمار باید موارد احتیاطی زیر را در نظر بگیرد:

• اصلاح مرتب ناحیه مورد نظر برای جلوگیری از رشد بی اندازه مو
• توجه به نشانه‌هایی مانند قرمزی و یا چرک بعد از جراحی
• رعایت بهداشت فردی در حد ایده‌آل
• مراجعه به پزشک در فواصل منطقی برای عود نکردن بیماری

یک‌سری اقدامات خانگی دیگر نیز وجود دارد که انجام آنها بعد از مشورت با پزشک معالج توصیه می‌شود که به شرح زیر است:

• ورزش منظم که در نتیجه منجر به افزایش جریان خون می‌شود
• استفاده از روغن‌هایی مانند کرچک، نارگیل و یا روغن درخت چای برای از بین بردن عفونت
• استفاده از آب گرم برای بهبود محل زخم (به طور مثال نشستن در وان حمام)
• کاهش وزن بخصوص برای افرادی که اضافه وزن‌های شدیدی دارند

احتمال عود و بازگشت کیست مویی چقدر است؟

با توجه به اینکه رشد موها در ناحیه استخوان دنبالچه همیشه امکانپذیر است و اصولاً بیماری کیست مویی در قسمت‌های حساس بدن مانند بخش بالایی باسن که ممکن است مکانی برای تجمع کثیفی باشد، رخ می‌دهد، احتمال بازگشت و عود کیست مویی وجود دارد.

لذا بیمارانی که روش‌های درمانی متعدد را امتحان کرده‌اند باید بیش از پیش به مراقبت از خود بپردازند. با این حال اگر نمی‌دانید که چطور از خود مراقبت کنید، خصوصاً در زمان‌هایی که توسط پزشک به جهت بهبود بیماری جراحی شده‌اید، ما در بخش بعدی یک‌سری مراقبت‌های ویژه را در این خصوص بازگو کرده‌ایم.

پیشگیری از کیست مویی

اقدامات مختلفی وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از ابتلا به کیست های پیلونیدال یا جلوگیری از بازگشت آنها ایجاد کنید. این مراحل شامل موارد زیر است:

• باسن خود را به طور مرتب بشویید و خشک کنید
• اگر اضافه وزن دارید، برای کاهش خطر وزن خود را کاهش دهید
• اجتناب از نشستن طولانی مدت
• تراشیدن موهای دور باسن (هفته ای یک بار یا بیشتر)

عوارض درمان نکردن کیست مویی

تعدادی از عوارض ممکن است ناشی از کیست مویی باشد. این موارد شامل عفونت زخم و عود کیست حتی پس از جراحی است.

• درد شدید
• پوست ملتهب و متورم
• تب بالای ۳۸ درجه یا بالاتر
• خون و چرک از محل زخم تراوش می کند
• بوی بد زخم

با توجه به مطالب گفته شده در می‌یابیم که رعایت بهداشت و خلاصی از موهای زائد می‌تواند بسیاری از مشکلات مربوط به بیماری کیست مویی را برطرف کند. لذا توصیه می‌کنیم که این موضوع را مدنظر قرار داده تا دچار این بیماری نشوید.