شقاق یا فیشر مقعدی بیماری است که منجر به ترک و زخم در کانال مقعد شده و میتواند عمل دفع را با مشکل روبرو کند. این بیماری که معمولا با خونریزی و درد شدید همراه است، مختص به گروه سنی و جنسیتی خاصی نیست.
علائم فیشر مقعدی چیست؟
- درد و خونریزی هنگام دفع مدفوع
- احساس ضایعه پوستی در مقعد
- درد و سوزش پس از دفع مدفوع
- وجود خون روی دستمال توالت
- ترک در کناره مقعد
معمولا در بدترین حالت این بیماری جراحی صورت میگیرد و مراقبت پس از جراحی شقاق میتواند در مفید و موفق بودن جراحی تاثیر گذار باشد. اما بحث این مقاله در اینجا این است که از آنجاییکه هر فردی میتواند در هر سنی به این بیماری دچار شود بنابرین پیشگیری از رخداد این بیماری میتواند خیلی مثمر ثمر باشد.
اصلی ترین راه درمان فیشر مقعدی، تامین فیبر مورد نیاز
اگر یبوست دارید اغلب اوقات دفع مدفوع از مقعد کار سختی بوده و ممکن است در برخی مواقع باعث ایجاد شکاف مقعد شود. با دریافت مقدار زیادی فیبر، در رژیم غذایی و مصرف میوه و سبزیجات میتوان از یبوست جلوگیری کرد.
به همین دلیل روزانه 20 تا 35 گرم فیبر مصرف کنید و خوردن غذاهایی که منبع فیبر هستند را در برنامه خود بگذارید. برخی از این منابع شامل موارد زیر هستند:
- سبوس گندم
- سبوس جو دوسر
- غلات سبوس دار همچون برنج قهوهای، پاپ کورن، نان
- ماکارونی سبوس دار
- نخود فرنگی و لوبیا
- دانهها و آجیلها
- میوههایی از خانواده مرکبات
- آلو
- آب آناناس
اگر نمیتوانید از طریق رژیم غذایی فیبر کافی دریافت کنید باید مصرف مکملهای حاوی فیبر را امتحان کنید. به طور کلی چه غذاهای غنی از فیبر بخورید و چه مکمل مصرف کنید به تدریج متوجه تقویت رودههای خود شده و میتوانید شاهد حرکات بهتر و سریعتر روده باشید. همچنین در کنار موارد گفته شده باید مقدار زیادی مایعات بنوشید زیرا در این صورت فیبر بیشتری مصرف کرده و از نفخ و گاز جلوگیری می کنید.
رفع یبوست با نوشیدن آب
نوشیدن آب میتواند مانع از ابتلای شما به یبوست شود. با نوشیدن مایعات فراوان، آنها به سیستم گوارش شما اضافه شده و باعث نرم شدن مدفوع و عبور راحت آن می شود. پس زمانی که هوا گرم است و یا از لحاظ جسمی فعالتر هستید حتما آب بیشتری بنوشید.
مصرف همه نوشیدنیها به معنای آبرسانی کافی بدن نیست. به عنوان مثال الکل زیاد میتواند منجر به کم آبی بدن شود همچنین یک نوشیدنی کافئیندار نیز میتواند بدن شما را کم آب کند.
کاهش شقاق با ورزش روزانه
عدم فعالیت و تحرک بدنی، یکی از دلایل ابتلای به یبوست است. بنابراین در روز حداقل 30 دقیقه ورزش کنید، تا به سیستم هضم بدن خود کمک کنید از عملکرد خوبی برخوردار باشد. سعی کنید در هفته 150 دقیقه و یا بیشتر ورزش کنید تا علاوه بر داشتن بدنی سالم رودههایی سالم داشته و عمل دفع بهتری داشته باشید.
دفع به موقع مدفوع
اگر حس میکنید که نیاز به دستشویی رفتن دارید و بدن شما این را به شما میگوید بنابراین وقت آن است که حرکات روده انجام شود. هیچ وقت سعی نکنید برای چند دقیقه دستشویی خود را نگه دارید زیرا طولانی شدن انتظار میتواند، سیگنالهایی را که به شما اطلاع میدهند تضعیف سازد. هر چه مدت زمان بیشتری مدفوع را نگه دارید خشکتر و دفع آن نیز سختتر انجام شود.
راه های پیشگیری از شقاق یا فیشر مقعدی
همیشه نمیتوان از شقاق مقعد جلوگیری کرد اما میتوانید با انجام اقدامات پیشگیرانه که برخی از آنها در بخش قبل و برخی دیگر در زیر آورده شده خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:
- خشک نگه داشتن ناحیه مقعد
- ناحیه مقعد را به آرامی با صابون ملایم و آب گرم تمیز کنید
- نوشیدن مایعات فراوان
- خوردن غذاهای فیبردار
- ورزش منظم برای جلوگیری از یبوست
- درمان فوری اسهال
- تعویض به موقع پوشک در کودکان
شکافهای مقعد ممکن است باعث ایجاد درد شدید و مقادیر کمی خون قرمز روشن با حرکات روده شود. اگر این مشکل به شکاف مزمن مقعد تبدیل شود ممکن است در ناحیه مرتبط عفونت مزمن ایجاد شود.
شرایطی که به شقاق مقعد مرتبط هستند شامل موارد زیر است:
- جراحیهای مقعد قبلی
- بیماری التهابی روده
- سرطانهای موضعی
- بیماریهای مقاربتی
برخی شرایط که مستقیماً ممکن است به شقاق مقعد منجر شود شامل مواردی است که باعث ایجاد تروما به ناحیه میشوند. این شرایط شامل زایمان واژینال، رابطه جنسی مقعد یا عبور مدفوع سخت است.
نحوه تشخیص شقاق مقعد
پزشک در وهله اول در مورد تاریخچه پزشکی سوال کرده و معاینه جسمی را انجام میدهد. که شامل معاینه ملایم ناحیه مقعد است، زیرا اغلب شکاف و ترکها با معاینه قابل مشاهده بوده و معمولا این آزمایش تنها چیزی هست که برای تشخیص شقاق مقعد لازم است.
شقاق حاد مقعد شامل ترک خوردگیهایی است که انگار با کاغذ برش خورده است. شقاق مزمن مقعد احتمالا دارای ترک خوردگیهایی عمیقتر بوده و ممکن است رشد گوشتی داخلی یا خارجی نیز داشته باشد. در صورتی که این شکاف بیش از هشت هفته مانده باشد شکاف مزمن تلقی شده و برای درمان آن باید جراحی شقاق کرد.
محل شکاف میتواند سرنخهایی را در مورد علت ارائه دهد. شکافی که در سمت بازوی مقعد ایجاد شود نه پشت یا جلو به احتمال زیاد نشانه یک اختلال دیگر مانند بیماری کرون است. در صورتی که دکتر فکر کند شما زمینه این بیماری را دارید ممکن است آزمایشات بیشتری همچون موارد زیر را به شما توصیه کند:
آنوسکوپی؛ دیدن داخل مقعد
آنوسکوپ لولهای است که به داخل مقعد وارد میشود تا به پزشک کمک کند تا روده و مقعد را مشاهده کند.
سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر؛ راه وارد شدن به روده بزرگ
سیگموئیدوسکوپی آزمایشی است که پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر را که سر آن دارای دوربین است در قسمت پایین روده بزرگ وارد میکند. این آزمایش ممکن است در افراد کمتر از 50 سال انجام شود و هیچ گونه خطری را برای بیماریهای روده یا سرطان روده بزرگ به همراه ندارد.
کولونوسکوپی؛ برای افراد مسن
در این آزمایش پزشک یک لوله انعطاف پذیر را در روده وارد کرده تا کل روده بزرگ را معاینه کند. این آزمایش ممکن است در صورتی انجام شود که سن شما بیش از 50 سال باشد یا عوامل خطر سرطان روده بزرگ، علائم سایر بیماریها همچون درد شکم یا اسهال را داشته باشید.
برگرفته از:
https://www.webmd.com/digestive-disorders/anal-fissures-prevention
https://www.healthline.com/health/anal-fissure
شقاق مقعد، امکان سرطانی شدن هم داره؟؟
تقریبا احتمالش صفره که شقاق مقعد باعث سرطان بشه