عوامل موثر بر سرطان معده و نحوه تشخیص آن

از عوامل موثر بر سرطان معده میتوان به رژیم غذایی و سبک زندگی نادرست اشاره کرد. سرطان معده که به نام gastric cancer شناخته می‌شود سرطانی است که از پوشش داخلی معده ساخته و بیشتر موارد آن کارسینوم معده است که می‌توان آن را به زیرگروه آدنوکارسینوم معده تقسیم کرد. در این سرطان لنفوم‌ها و تومورهای مزانشیمی‌ ممکن است در معده ایجاد شوند. سرطان ممکن است از معده به سایر قسمت‌های بدن به ویژه کبد، ریه‌ها، استخوان‌ها، پوشش داخلی شکم و غدد لنفاوی گسترش یابد. در این مقاله به شناسایی مهمترین عوامل تاثیر گذار بر سرطان معده و راه‌های پیشگیری از آن می پردازیم.

علائم و نشانه‌های سرطان معده

علائم اولیه سرطان معده شامل سوزش سر دل، درد بالای شکم، حالت تهوع و از دست دادن اشتها است و علائم بعدی ممکن است به صورت کاهش وزن، زردی پوست و سفیدی چشم، استفراغ، مشکل در خوردن و وجود خون در مدفوع و غیره بروز کند.

ریسک ابتلا به سرطان معده

ریسک ابتلا به مواردی اطلاق می‌شود که احتمال ابتلا به بیماری‌هایی چون سرطان معده را تحت تاثیر قرار می‌دهند. عوامل مختلفی باعث ایجاد سرطان معده می‌شوند، برخی از این عوامل قابل کنترل هستند مثل سیگار کشیدن. برخی دیگر از حیطه کنترل فرد خارج است مثل سن یا سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان.

باید توجه داشت که داشتن یک یا حتی چندین فاکتور ریسک ابتلا به سرطان به معنای ابتلای قطعی نیست. به طوری که بسیاری از افرادی که به این سرطان دچار می‌شوند ممکن است فاکتورهای شناخته شده‌ای نداشته و یا از نظر آنالیز علمی ریسک ابتلای کمی داشته باشند.

شایع‌ترین علت ایجاد سرطان معده

شایع‌ترین علت به وجود آمدن سرطان معده ایجاد عفونت توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری است که بیش از 60 درصد موارد را تشکیل می‌دهد. سیگار کشیدن و چاقی از دیگر عوامل خطرناک این بیماری هستند. تشخیص این نوع سرطان معمولاً با بیوپسی در طول آندوسکوپی انجام می‌شود. پس از آن تصویربرداری پزشکی انجام می‌شود تا مشخص شود که بیماری به کدام قسمت‌های بدن سرایت کرده است.

12 عامل موثر بر سرطان معده

عوامل موثر بر سرطان معده شانس ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. دارا بودن یک یا چندین مورد از آنها به معنای ابتلای قطعی به سرطان نیست.

جنسیت فرد مبتلا شده به سرطان معده

تحقیقات پزشکی در زمینه ابتلا به سرطان معده نشان می‌دهد که، این سرطان در میان مردان شایع ‌تر از زنان است.

اصلی‌ترین عامل ابتلا، سن

یکی دیگر از عوامل خطرناک در ابتلا به سرطان معده٬ سن افراد است، طبق پژوهش‌ها میزان ابتلا به سرطان معده در افراد بالای 50 سال افزایش چشمگیری دارد. یعنی بیشتر افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند در اواخر دهه 60 تا 80 سالگی قرار دارند.

نژاد، فاکتوری تاثیر گذار بر سرطان معده

تحقیقات اخیر می گوید که میزان ابتلا به سرطان معده در نژادهای مختلف، متفاوت است. برای مثال در ایالات متحده این بیماری بیشتر در میان سفید پوستان شایع است. همچنین در میان مردم امریکای لاتین، سرخ پوستان و همچنین مناطق شرقی آسیا و اقیانوس آرام بیشتر دیده می‌شود.

منطقه جغرافیایی؛ عاملی مهم

نتیجه تحقیقات خبر از شیوع سرطان معده در ژاپن، چین، اروپای جنوبی و شرقی و امریکای جنوبی و مرکزی می دهد. این بیماری در آفریقای شمالی و غربی و آسیای میانه و جنوبی و امریکای شمالی کمتر دیده می‌شود.

عفونت هلیکوباکتر پیلوری

یکی از عوامل خطرناک در ابتلا به سرطان معده٬ به ویژه سرطان‌های قسمت تحتانی (دیستال) عفونت هلیکوباکتر پیلوری است. عفونت طولانی مدت معده با این میکروب منجر به التهاب گاستریت آتروفیک مزمن و تغییرات پیش‌سرطانی در پوشش داخلی معده شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به سرطان معده میزان بالاتری از ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری داشته‌اند، همچنین این عفونت با برخی از انواع لنفوم معده نیز مرتبط است، با این وجود هلیکوباکتر عفونتی است که تقریبا 70 درصد مردم دنیا آن را در معده خود دارند و به سرطان مبتلا نمی‌شوند.

لنفوم معده؛ افزایش خطر ابتلای به سرطان معده

در افرادی که نوع خاصی از لنفوم معده دارند که به آن لنفوم بافت لنفاوی مرتبط با مخاط معده (MALT) گفته می‌شود، خطر ابتلا به آدنوکارسینومای معده افزایش می‌یابد. لنفوم معده در اثر عفونت با باکتری‌های هلکیوباکتر پیلوری ایجاد می‌شود.

تاثیر رژیم غذایی بر سرطان معده

رژیم غذایی غلط و مضر یکی از عوامل خطرناک در ابتلا به سرطان معده است. استفاده مداوم از غذاهای کنسروی، دودی، پرنمک و چرب می‌تواند ریسک ابتلا به این بیماری را چند برابر کند.

برای مثال نیترات و نیتریت که به وفور در گوشت‌های پخته شده یافت می‌شوند، می‌توانند توسط باکتری‌های خاصی مثل هلیکوباکتر به ترکیبات سرطان‌زایی تبدیل شوند که در آزمایشات حیوانی ارتباط آنها با سرطان معده ثابت شده است. در حالی که خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش دهد.

[ بیشتر بدانید: باید‌ها و نبایدهای رژیم غذایی بعد از عمل سرطان معده ]

مصرف دخانیات؛ از عوامل مهم سرطان معده

سیگار خطر ابتلا به سرطان معده را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد که این آمار در افراد سیگاری 40 درصد و برای افراد سیگاری شدید به 82 درصد می‌رسد. سرطان معده به دلیل سیگار کشیدن بیشتر در قسمت فوقانی معده نزدیک مری رخ می‌دهد. برخی از مطالعات افزایش خطر سرطان با مصرف الکل را نشان می‌دهد.

تاثیر اضافه وزن یا چاقی بر سرطان معده

چاقی یک عامل خطرناک برای این نوع سرطان است که به ایجاد بیماری ریفلاکس معده (GERD) منجر شده و خطر ابتلا به آدنوکارسینوم معده را افزایش می‌دهد. مطالعات فرضیه‌ای دارند که با افزایش چربی رژیم غذایی که منجر به افزایش فشار روی معده و اسفنکتر تحتانی مری می‌شود، می‌تواند در ایجاد سرطان معده نقش داشته باشد، اما هیچ داده آماری قابل توجهی در این خصوص جمع‌آوری نشده است.

سابقه جراحی معده

سرطان معده در افرادی که بخشی از معده خود را برای درمان بیماری‌های غیر سرطانی مثل زخم معده برداشته‌اند ایجاد می‌شود. زیرا در این شرایط معده اسید کمتری تولید کرده و باعث می‌شود باکتری‌های تولید کننده نیتریت بیشتری در معده ایجاد کنند.

ریفلاکس از صفرا و روده کوچک به معده پس از جراحی نیز ممکن است به افزایش خطر ایجاد سرطان بیافزاید، این سرطان‌ها معمولاً سال‌ها پس از جراحی ایجاد می‌شوند.

کم‌خونی پرخطر؛ از عوامل خطرناک سرطان معده

سلولهای خاصی در پوشش معده به طور معمول ماده‌ای به نام (IF) ایجاد می‌کنند که ما برای جذب ویتامین B12 از مواد غذایی نیاز داریم.

افرادی که IF کافی ندارند ممکن است در نهایت با کمبود ویتامین B12 مواجه شوند، که بر توانایی بدن در ایجاد گلبول‌های قرمز خون جدید تأثیر می‌گذارد و همچنین می‌تواند مشکلات دیگری ایجاد کند.

به این وضعیت کم‌خونی مخرب گفته می‌شود. همراه با کم‌خونی (تعداد بسیار کم گلبول قرمز) ، در افراد مبتلا به این بیماری خطر ابتلا به سرطان معده نیز افزایش می‌یابد.

گروه خونی؛ تاثیر گذار در این سرطان

گروه‌های خونی به مواد خاصی اشاره دارند که به طور معمول در سطح گلبول‌های قرمز و برخی از انواع سلول‌های دیگر وجود دارد. این گروه‌ها در تطبیق خون برای تزریق مهم هستند. به دلایل ناشناخته ، افراد دارای گروه خونی A بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان معده قرار دارند.

درکنار این فاکتورها عواملی نظیر

• سابقه ابتلا به سرطان معده در افراد درجه یک خانواده
• پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی
• سندرم لینچ یا سرطان روده بزرگ غیر پولیپوز غیر ارثی (HNPCC)
• دارا بودن ژن‌های موسوم به BRCA1 و BRCA2 که در ایجاد سرطان سینه موثرند،
• پولیپ معده
• نقص سیستم ایمنی بدن
• و شرایط محیطی
  از جمله مواردی است که ریسک ابتلا به سرطان معده را در افراد به شدت افزایش می‌دهد.

تشخیص سرطان معده چگونه است؟

برای یافتن علت علائم با مراجعه به پزشک، او در مورد سابقه پزشکی بیماری شما می‌پرسد، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و ممکن است آزمایش‌های مختلفی را برای شما تجویز کند. همچنین ممکن است بیمار معاینات زیر را انجام دهد:

معاینه گاستروسکوپی: این روش شامل قرار دادن یک دوربین فیبر نوری در معده برای دیدن آن است.

توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن شکم: در این روش ممکن است سرطان معده برای تعیین گسترش به بافت‌های مجاور نشان داده شود.

در سال 2013 دانشمندان یک مطالعه آزمایشی موفقیت آمیز را در مورد یک نوع آزمایش تنفسی گزارش کردند که برای تشخیص سرطان معده از طریق تجزیه و تحلیل مواد شیمیایی بازدم بدون نیاز به آندوسکوپی نفوذی بود و یک کارآزمایی بالینی در مقیاس بزرگتر از این فناوری در سال 2014 انجام شد که مطالعات را تکمیل‌تر کرد.

بافت غیر طبیعی که در معاینه گاستروسکوپی مشاهده می‌شود توسط جراح یا متخصص گوارش بیوپسی می‌شود. سپس این بافت برای بررسی دقیق‌تر زیر میکروسکوپ به پاتولوژی فرستاده می‌شود تا وجود سلول‌های سرطانی را بررسی کرده و در این خصوص قطعی شوند. بیوپسی، با تجزیه و تحلیل بافت شناسی تنها راه مطمئن برای تایید وجود سلول‌های سرطانی است.

پیشگیری از سرطان معده

خلاص شدن از شر هلیکوباکتر پیلوری در افرادی که آلوده به این باکتری خطرناک هستند خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش می‌دهد. دوزهای پایین ویتامین‌ها، به ویژه اگر از طریق یک رژیم غذایی سالم به بدن برسد خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش می‌دهد.

سرطان معده به سختی قابل درمان است مگر اینکه در مراحل غربالگری اولیه قبل از شروع گسترش به دیگر بافت‌ها شناسایی شود.

متأسفانه از آنجایی که علائم اولیه سرطان معده کم است بیماری معمولاً زمانی تشخیص داده می‌شود که پیشرفت کرده است. درمان سرطان معده ممکن است به کمک جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی باشد. همچنین رویکردهای درمانی جدید مانند ایمونوتراپی یا ژن درمانی و روش‌های بهبود یافته در حال مطالعه هستند.

جراحی سرطان معده

تنها روش درمانی موثر جراحی سرطان معده است. در این روش از تکنیک‌های مختلف جراحی از جمله برداشتن مخاط آندوسکوپی (EMR) انجام می‌شود. در این روش تومور همراه با پوشش داخلی معده (مخاط)، با استفاده از یک حلقه سیم الکتریکی از طریق آندوسکوپ از دیواره معده خارج می شود. مزیت روش مذکور این است که این عمل بسیار کوچکتر و ساده‌تر از برداشتن معده است.

کالبد شکافی زیر مخاطی آندوسکوپی تکنیک مشابهی است که در ژاپن متداول است و برای برداشتن ناحیه وسیعی از مخاط به صورت یک تکه استفاده می‌شود. اگر نتایج پاتولوژی نمونه برداشت شده سلول سرطانی بر داشتن تهاجم عمیق تومور تاکید داشته باشد، بیمار نیاز به برداشتن معده خود دارد.

شیمی‌ درمانی

استفاده از شیمی‌درمانی برای درمان سرطان معده هیچ استاندارد مراقبتی ثابتی ندارد. متأسفانه سرطان معده حساسیت خاصی به این داروها نداشته است و شیمی‌درمانی در صورت استفاده معمولاً به کاهش اندازه تومور، کمک می‌کند.

پرتو درمانی

پرتودرمانی که رادیوتراپی نیز نامیده می‌شود ممکن است برای درمان سرطان معده، اغلب به عنوان راه کمکی برای شیمی‌درمانی یا جراحی استفاده شود.

لنفوم درمانی

لنفوم اغلب می‌تواند با درمان عفونت زمینه‌ای هلیکوباکتر باعث از بین رفتن سرطان شود. این امر در حدود 80 درصد موارد منجر به بهبودی می‌شود.

جمع بندی

عامل اصلی سرطان معده تغییر ژنتیکی در سلول های معده است که باعث رشد سریع سلول ها و در نهایت تشکیل تومور می شود. اگر تشخیص سرطان معده در مراحل اولیه صورت گیرد میتواند جلوی انتشار آن را به دیگر اعضای بدن بگیرد و درمان آن را راحت تر کرده همچنین هزینه ها را کاهش دهد. اگر با انجام تصویربرداری و نمونه برداری ها مشخص شد که شخصی مبتلا به سرطان معده است پزشک روش های درمانی مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی، جراحی و … را شروع میکند و باید قبل از گسترش سلول های آلوده به دیگر نقاط بدن، درمان شروع شود.

برگرفته از:

https://en.wikipedia.org/wiki/Stomach_cancer