جراحی لاپاراسکوپی

همگی احتمالا آزمایش دادن را تجربه کرده‌ایم؛ مقداری نمونه از ما می‌گیرند و بعد از انجام تست‌های مختلف، نتیجه را به ما اعلام می‌کنند. اما بعضی از آزمایش‌ها، به راحتی آزمایش خون یا آزمایش ادرار نیستند. لاپاراسکوپی از این دسته تشخیص‌ها است! لاپاروسکوپی در واقع روشی است که پزشکان برای بررسی دقیق و آزمایش اندام‌های شکمی استفاده می‌کنند. در این روش پزشک به خوبی اندام‌ها را بررسی می‌کند و اگر نیاز باشد، از آنها نمونه برداری می‌کند. در این مقاله بیشتر با جراحی لاپاراسکوپی آشنا می‌شویم.

عمل جراحی لاپاراسکوپی چیست؟

لاپاراسکوپی (به انگلیسی: Laparoscopy) یک نوع تکنیک عمل جراحی است که جهت انجام آن جراحی، برش‌های کوچکتری نسبت به عمل باز بر روی بدن انجام می‌شود که موجب بهبودیابی هر چه زودتر زخم شده و به میزان بالایی از بیماری‌های عفونی جلوگیری خواهد کرد. این عمل به صورت دو کاربردی بوده یعنی همزمان دکتر می‌تواند با تشخیص بیماری به درمان بیماری نیز کمک کند.

در چندین سال گذشته که بیشتر عمل‌ها به صورت باز انجام می‌شد زمان عمل جهت برش توده‌ای باید قسمتی از بدن شکافته می‌شد تا بتوان به توده مورد نظر دسترسی پیدا کرد اما عمل لاپاراسکوپی می‌تواند در این شرایط به پزشک کمک کند تا بدون این اتفاق تنها با برش بخشی کوچیک بررسی و عمل انجام شود.

ابزاری که در این روش استفاده می‌شود یک لوله باریک و بلند بوده که بر سر آن دوربینی قرار دارد و می‌تواند با وضوح بالا به حفره شکم و یا رحم وارد شده و تصاویری را از شکم و یا لگن برای پزشک ارسال کند تا پزشک بتواند بیماری فرد مراجعه کننده را تشخیص دهد. عمل لاپاراسکوپی با کمک دست و یا با کمک ربات انجام می‌شود و هر یک دارای تفاوت‌هایی نسبت به دیگری است.

این جراحی معمولا زمانی انتخاب می‌شود که پزشک شما موفق نشود با استفاده از ایکس – ری بیماری را به صورت 100 درصدی تشخیص دهد.

کاربرد لاپاراسکوپی در جراحی

• عمل آپاندیس
• عمل کیسه صفرا
• عمل کبد
• عمل لوزالمعده
• عمل روده کوچک و روده بزرگ
• عمل طحال
• عمل معده
• عمل اصلاح فتق
• عمل لگن یا اندام های تولید مثل
• کاهش وزن به روش اسلیو و بای پس
• بستن لوله های رحمی
• مشاهده تومور در شکم
• مشاهده شکم برای یافتن منبع خونریزی در شکم
  و غیره

تشخیص بیماری ها با لاپاراسکوپی

پزشک پس از مشاهده داخل شکم٬ ممکن است موارد زیر را تشخیص دهد:

• درجه پیشرفت سرطان
• وجود توده داخل شکم
• تشخیص وجود مایعات در حفره شکمی
• بررسی آندومتریوز یا بیماری التهاب لگن
• بررسی انسداد لوله‌های رحمی
• و غیره

جراحی لاپاراسکوپی برای تعدادی کمی از بیماران قابل انجام نیست. عواملی که احتمال انتخاب جراحی باز را بالا میبرد شامل مواردی چون
چاقی٬ سابقه جراحی های قبلی شکمی که زخم متراکم بافتی بجا گذاشته باشد٬ عدم توانایی در دیدن ارگانهای داخل بدن با لاپاراسکوپ و یا مشکل خونریزی در حین جراحی. تصمیم گیری برای جراحی به شکل باز یا لاپاراسکوپی به نظر پزشک جراح بستگی دارد که با توجه به شرایط بیمار تصمیم میگیرد که کدام روش برای بیمار امن‌تر است.

مزایای لاپاراسکوپی

۱- کاهش عفونت
۲- کاهش زمان مدت عمل
۳- کاهش زمان بستری شدن بیمار
۴- کاهش هزینه های جراحی
۵- به حداقل رساندن چسبندگی و ضایعه در محل درمان
۶- به حداقل رساندن آسیب به ارگان های دیگر شکمی

از لاپاراسکوپی در تشخیص بارداری خارج از رحم نیز استفاده شود و همچنین در درمان بیماران باردار نیز به کار میرود. در این روش٬ دوره اقامت کوتاهتر٬ استفاده از مخدر کمتر٬ کمتر دستکاری شدن رحم٬ سریع راه افتادن بیمار باردار از مزایای این روش در بیماران باردار است.

چطور برای جراحی لاپاراسکوپی آماده شویم؟

قبل از اینکه برای انجام جراحی لاپاراسکوپی به بیمارستان بروید؛ چندین تست بر روی شما انجام می‌شود و اطلاعات دارویی شما نیز بررسی می‌شود. اطلاعات کلی که قبل از انجام جراحی، باید جمع آوری شده و به پزشک جراح گزارش شوند، می‌تواند شامل موارد زیر شود.

• بررسی X-ray های قدیمی بیمار که در دیگر درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها گرفته شده
• بررسی گزارش آسیب شناسی
• بررسی نمونه‌های بافتی قبلی
• انجام آزمایش‌های معمول آزمایشگاهی

بعد از انجام این آزمایش‌‌ها، زمان انجام جراحی شما مشخص می‌شود. البته نکاتی وجود دارند که باید قبل از جراحی رعایت کنید. از شب قبل عمل نباید چیزی بخورید و بنوشید؛ اجازه استفاده از سیگار هم ندارید. برای رفتن به بیمارستان به هیچ وجه از کفش پاشنه بلند استفاده نکنید؛ چرا که ممکت است به علت بی‌هوشی، تعادل خود را از دست بدهید.

اجازه استفاده از جواهرات را ندارید! دقت کنید که یک لباس گشاد برای خود انتخاب کنید؛ چرا که بعد از جراحی ممکن است دچار حساسیت شکمی شوید. همچنین قبل از جراحی باید لاک ناخن‌های خود را نیز پاک کنید!

جراحی لاپاراسکوپی چطور انجام می‌شود؟

جراحی لاپاراسکوپی در حالت دراز کشیده انجام می‌شود؛ قبل از جراحی نیز از بیهوشی عمومی بر روی شما استفاده می‌شود تا عضلات شکمی شما به هنگام جراحی، ریلکس باشند و از درد جلوگیری شود. بعد از اینکه همه چیز آماده شد و بیهوشی اثر کرد، پزشک جراح یک برش کوچک کنار ناف شما ایجاد می‌کند.

قبل از اینکه لاپاراسکوپ از طریق این برش وارد بدن شود، شکم شما را باد میکنند تا بتوانند اعضای بدن را به شکل واضح‌تری ببینند. دقت کنید که لاپاراسکوپ ممکن است علاوه بر تجهیزات فیلمبرداری، به تجهیزات نمونه برداری نیز مجهز شده باشد. نکته دیگر در رابطه با جراحی، این است که احتمال ایجاد یک برش دیگر بر روی شکم شما وجود دارد! چرا که در بعضی موارد، پزشک جراح نیاز دارد تا از ابزار دیگری نیز استفاده کند.

دوران نقاهت و ریکاوری پس از جراحی لاپاراسکوپی

بعد از انجام عمل جراحی،  معمولا یک ساعت را در اتاق ریکاوری خواهید گذراند؛ بعد از یک ساعت به بخش منتقل می‌شوید تا برای چند ساعت، زیر نظر قرار بگیرید. در نهایت پس از دریافت دستورالعمل‌های مراقبتی که باید در خانه رعایت کنید، مرخص می‌شوید. بیشتر اوقات دوره ریکاوری بیماران پس از جراحی لاپاراسکوپی، تنها چهار ساعت طول می‌کشد. خیلی کم پیش می‌آید به نگه داشتن به بیمار برای یک شبانه روز، نیاز پیدا کنیم.

بعد از گذراندن یک دوره دو تا هشت هفته‌ای نیز، باید دوباره به مطب دکترسر بزنید تا وضعیت کلی شما بررسی شود. دقت کنید که ویزیت‌های دوره‌ای، بی دلیل برای شما در نظر گرفته نشده‌اند؛ پس برای آنها برنامه ریزی کنید. نکته دیگری که خوب است بدانید، این است که تا 24 ساعت بعد از جراحی، قادر به رانندگی نخواهید بود؛ پس حتما با خود یک همراه داشته باشید.

وقتی در خانه، دوره ریکاوری را می‌گذرانید، باید چند نکته را رعایت کنیم! این نکات را می‌توانید همین پایین پیدا کنید.

• حداقل 24 ساعت پس از جراحی باید از رانندگی و مصرف مشروبات الکلی پرهیز کنید.
• هر وقت که احساس کردید، می‌توانید دوش بگیرید؛ دوش گرفتن پس از جراحی لاپاراسکوپی بلامانع است.
• می‌توانید صبح روز بعد از جراحی، پانسمان را باز کنید. دقت کنید که چسب روی زخم باید سه روز بعد از جراحی برداشته شود.
• سه روز بعد از انجام جراحی، می‌توانید کارهای روزانه وشغل خود را از سر بگیرید؛ مگر در شرایطی که پزشک جراح این کار را برای شما منع کند.
• اگر ادرار شما به رنگ سبز در آمد، لازم نیست بترسید؛ چرا که برای مشاهده و بررسی بهتر، پزشک جراح مقداری رنگ آبی، وارد بدن شما می‌کند که در نهایت از طریق ادرار و به رنگ سبز از بدن شما دفع می‌شود.

ممکن است بعد از جراحی لاپاراسکوپی، احساس ناراحتی داشته باشیم؟

مانند همه جراحی‌های دیگر، پس از جراحی لاپاروسکوپی نیز ممکن است دچار ناراحتی‌هایی شویم. این ناراحتی‌ها می‌تواند شامل موارد زیر شود.

• ممکن است شکم شما تا چند روز پس از جراحی متورم باشد.
• ممکن است دچار گلو درد شوید.
• ممکن است دچار حالت تهوع خفیف باشید.
• ممکن است بیشتر از حالت عادی، باد معده داشته باشید.
• ممکن است تا 24 ساعت در ناحیه گردن، احساس ناراحتی بکنید.

عوارض لاپاراسکوپی

با اینکه جراحی لاپاروسکوپی از جراحی‌های با خطر بسیار کم محسوب می‌شود، این جراحی نیز مانند همه جراحی‌ها، ریسک‌های خودش را دارد. از بین این عوارض، خارش پوست و حساسیت پوست در بخش جراحی شده، بسیار همه گیر است. از دیگر مواردی که باد خیلی مراقب باشید، عفونت لگن یا عفونت‌های شکمی است که البته درصد خیلی کمی از افراد بعد از انجتم جراحی به آن دچار می‌شوند.

از سوی دیگر، در صورت حرفه‌ای نبودن پزشک جراح، ممکن است با آسیب‌های جدی چون آسیب دیواره معده، انواع عفونت‌ها و یا حتی چاقی دچار شوید! در نهایت باید حواستان به حساسیت‌های فردی و صدمه به اعصاب نیز باشد؛ چرا که بی هوشی با هر کسی سازگار نیست. البته با انتخاب یک پزشک حرفه‌ای می‌توان از تمام مشکلات یاد شده جلوگیری کرد.

و اما عوارض زیر، مواردی هستند که در تمام عمل جراحی های باز و لاپاراسکوپی ممکن است رخ دهد:

۱- تب و لرز
۲- بدتر شدن درد شکم
۳- تورم و خونریزی در محل برش ها
۴- تهوع و استفراغ
۵- سرفه
۶- تنفس کوتاه
۷- ناتوانی در ادرار کردن
۸- احساس سبکی سر

همانطور که پیش تر گفتیم٬ جراحی لاپاراسکوپی٬ درمانی امن و کم خطرتر نسبت به جراحی باز است و به علت عوارض کمتر و مزایای بیشتر آن نسبت به جراحی باز٬ معمولا بیشتر به بیماران توصیه میگردد.

لاپاروسکوپی یا لاپاراتومی؟!

همانطور که گفتیم، لاپاروسکوپی یک جراحی سبک است که تنها به بی هوشی عمومی نیاز دارد. از همین رو ریسک‌ها و عوارض اتجام این جراحی، بسیار پایین است. در لاپاراتومی یا جراحی باز اما، مسئله متفاوت است. چرا که با یک جراحی کامل طرف هستیم و برای انجام جراحی، به بی هوشی کامل نیاز خواهد بود. همین باعث شده تا لاپاراتومی علاوه بر عوارض لاپاروسکوپی، عوارضی چون : عفونت شدید، خونریزی داخلی، آسیب شدید و جدی به ارگانها را همراه داشته باشد. البته این مسائل نباید باعث شود که در صورت تشخیص دکتر از انجام جراحی لاپاراتومی سر باز برنید؛ چرا که همه چیز به شرایط و بیماری شما بستگی دارد.