اگر از کسانی هستید که بی‌سر و صدا از بیماری روده ای رنج می برید و از رفتن به پیش پزشک شرم دارید شما در معرض بیماری‌های جدی‌تری قرار میگیرید. اگر علائمی مانند خونریزی مقعدی، تغییر در عادات روده، درد شکم، کاهش وزن غیرقابل توضیح، یا سابقه خانوادگی مشکلات مربوط به روده بزرگ را دارید، این علائم هشدار دهنده را نادیده نگیرید. به تشخیص پزشک و انجام آزمایش سیگموئیدوسکوپی میتوانید از خطرناک شدن مشکل روده خود پیشگیری کنید. سیگموئیدوسکوپی (Sigmoidscopy) یک آزمایش تشخیصی است که با کمک آن به بررسی قسمت پایینی کولون یا روده بزرگ پرداخته میشود. این بخش به راست روده و مقعد نزدیک است. همچنین از این شیوه برای نمونه‌برداری از بافت روده نیز استفاده میشود.
آزمایش سیگموئیدوسکوپی چیست؟ چرا برای سلامتی مهم است؟
سیگموئیدوسکوپی یک آزمایش غربالگری برای بررسی سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم است. از این شیوه برای از بردن پولیپ یا هموروئید (وریدهای متورم در رکتوم و مقعد) نیز استفاده میشود. به‌طور کلی این روش تشخیصی برای برسی دلایل درد شکم، خونریزی مقعدی، تغییرات در عادات روده، کاهش وزن شدید، اسهال مزمن و سایر مشکلات روده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از سیگموئیدوسکوپی برای تشخیص موارد زیر استفاده میشود:
- انواع پولیپ
- تومورها
- زخم یا التهاب
- هموروئید
- دیورتیکول (کیسه‌های روی دیواره روده بزرگ)
- تنگ شدن قسمت پایینی روده بزرگ
- بررسی علت سطوح پایین آهن خون
- شناسایی علت وجود خون در مدفوع
چه کسانی باید سیگموئیدوسکوپی کنند؟
این آزمایش برای غربالگری و تشخیص سرطان روده انجام میشود. به همین دلیل افراد بالای ۵۰ سال بهتر است سیگموئیدوسکوپی را انجام دهند. این معاینه پزشکی ممکن است همراه با آنوسکوپی (آزمایشی برای بررسی مقعد) یا پروکتوسکوپی انجام شود. زمان انجام این آزمایش در حدود ۱۰ الی ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. این آزمایش در شرایطی انجام می‌پذیرد که شاهد تغییرات در عادات روده، خونریزی از رکتوم، درد شکم و کاهش وزن غیرقابل توجیه باشیم.
اقدامات قبل از سیگموئیدوسکوپی (نکات و دستورالعمل‌ها)
قبل از انجام این آزمایش باید رودۀ بزرگ به شکل کامل تخلیه شود. به همین دلیل بهتر است به توصیه‌های پزشک معالج توجه کنید، زیرا باقیماندن هرگونه ماده‌ای در روده بزرگ ممکن است نتیجه آزمایش را تحت تاثیر منفی قرار دهد:
♦ آرامش داشتن بیمار برای انجام این آزمایش از ضروریاتی است که پزشک معالج یا کادر بیمارستان باید به آن توجه کنند؛
♦ رعایت رژیم غذایی در ۲۴ سال قبل از سیگموئیدوسکوپی ضروری است. نخوردن غذا و استفاده از مایعات شفاف مانند آب ساده، آبگوشت، نوشابه‌های گازدار، چای و قهوۀ بدون شیر بخشی از رژیم غذایی است؛
♦ شب قبل از انجام آزمایش از ملین‌های قرص یا مایع استفاده کنید تا روده به‌صورت کامل تخلیه شود؛
♦ چند ساعت قبل از معاینه از کیت تنقیه برای تخلیه کامل روده بزرگ استفاده کنید؛
♦ داروهای مصرفی را با توصیه پزشک تنظیم کنید. اگر از داروهای رقیق‌کننده مانده آسپرین استفاده می‌کنید، دوز آنها را با نظر پزشک معالج تغییر دهید یا داروی جایگزین را استفاده کنید.
آنچه در طول سیگموئیدوسکوپی باید انتظار داشت؟
این آزمایش ممکن است در یک محیط سرپایی انجام شود یا احتمال دارد برای انجام آن نیاز باشد به بیمارستان مراجعه شود. روش انجام به شرایط بیمار بستگی دارد. برخی از پزشکان از داروی آرامبخش استفاده می‌کنند و برخی از پزشکان داروهای بیهوشی را برای بیماران به کار می‌برند.
مراحل زیر به‌طور معمول در انجام این ازمایش پیگیری میشود:
۱- برای آماده شدن بیمار نیاز است تا اقداماتی انجام شود. قبل از انجام آزمایش از بیمار خواسته میشود تا هر گونه جواهرات یا اشیایی که در نتیجۀ معاینات تاثیر منفی می‌گذارند را از خود دور کند. بیماران برای انجام این آزمایش، لباس بیمارستانی می‌پوشند؛
۲- از بیمار خواسته میشود تا در روی تخت به سمت چپ دراز کشیده و زانوها را به سمت قفسه سینه خم کند؛
۳- پزشک برای بررسی مقعد و روده یک لوله روغن‌کاری شده را وارد مقعد کرده و آن را به رکتوم و قسمت پایین روده بزرگ منتقل می‌کند؛
۴- برای بهبود دید به روده، توسط پزشک هوا تزریق میشود. همچنین برای حذف مدفوع و مایعات ممکن است از دستگاه مکنده استفاده میشود. بعد از انجام معاینات، پزشک لوله را از مقعد بیمار خارج می‌کند؛
۵- در طول آزمایش ممکن است نمونه‌های بافتی از روده بزرگ برداشته شوند. این نمونه‌ها به آزمایشگاه برای آزمایش‌های تکمیلی ارسال می‌شوند.
تفاوت کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی
در کولونوسکوپی به بررسی کل روده بزرگ تا انتهای روده کوچک پرداخته میشود. این در حالی است که سیگموئیدوسکوپی یک آزمایش کوتاه است که رکتوم و قسمت انتهایی روده بزرگ مورد بررسی قرار می‌گیرد.
به‌طور معمول زمانی که پزشکان فرصت کافی برای انجام کولونوسکوپی را نداشته باشند به سراغ این شیوه می‌روند. هر دو این آزمایش‌ها برای بررسی سلامت دستگاه گوارش استفاده می‌شوند و قابلیت تشخیص بسیاری از بیماری‌های گوارشی را قبل از بروز مشکل جدی دارند.
ریسک و خطرات سیگموئیدوسکوپی چیست؟
معاینه سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر (Flexible Sigmoidoscopy) خطرات کمی دارد. اما در برخی از موارد عوارضی برای آن گزارش میشود:
- خونریزی از محلی که نمونه بافت برداشته شده است؛
- به روده بزرگ بر اثر عبور لوله نمونه‌برداری آسیب وارد میشود؛
- درد شکم که همراه با عفونت است و ممکن است با تب و لرز بروز کند؛
در کنار عوارض جزیی این روش، انجام سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر دارای مزایایی است. با کمک این روش می‌توان به شناسایی سریع مشکلات روده بزرگ و انواع بیماری‌های التهاب روده پرداخت. متخصص در حین انجام این ازمایش به شناسایی انواع پولیپ‌های روده بزرگ می‌پردازد که احتمال تبدیل به سرطان‌های بدخیم را دارند. در بسیاری از مواقع پولیپ‌ها در طی فرآیند سیگموئیدوسکوپی توس پزشک برداشته می‌شوند.
تفسیر نتایج سیگموئیدوسکوپی
اگر پزشک، پولیپ یا بافت غیرطبیعی را در روده بزرگ شناسایی کند، نتیجه یک آزمایش سیگموئیدوسکوپی مثبت محسوب میشود. با توجه به نتایج به دست آمده پزشک متخصص آزمایش‌ها یا معاینات تکمیلی مانند کلونوسکوپی را انجام می‌دهد تا ناهنجاری را بهتر شناسایی کرده و آن را با دقت بیشتری از داخل روده حذف نماید.
نتایج سیگموئیدوسکوپی میتواند یکی از موارد زیر باشد:
نرمال و طبیعی:
اگر همه چیز سالم و طبیعی باشد، احتمالاً توصیه میشود که غربالگری منظم در آینده انجام شود.
تشخیص التهاب:
التهاب در رکتوم یا کولون سیگموئید ممکن است نشانه شرایطی مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون باشد. پزشک ممکن است آزمایش‌ها یا درمان‌های بیشتری را توصیه کند.
تشخیص وجود پولیپ:
پولیپ ها توده های کوچکی در روده بزرگ هستند که گاهی اوقات به مرور زمان به سرطان تبدیل می شوند. اگر در حین سیگموئیدوسکوپی پولیپ پیدا شود، پزشک ممکن است آنها را در طول عمل بردارد یا برای ارزیابی بیشتر کولونوسکوپی را توصیه کند.
تشخیص احتمال سرطان:
اگر سیگموئیدوسکوپی سرطان را نشان دهد، آزمایشات بیشتری برای تعیین وسعت سرطان و تجویز یک برنامه درمانی احتیاج است.
تفاوت سیگموئیدوسکوپی با رکتوسیگموئیدوسکوپی چیست؟
هر دو روش های تشخیصی پزشکی هستند که برای بررسی قسمت پایینی دستگاه گوارش، به ویژه رکتوم و کولون سیگموئید استفاده می شوند. اما بین‌شان تفاوت هایی وجود دارد که انتخاب روش مورد استفاده به نیازهای پزشکی خاص بیمار و دلیل معاینه بستگی دارد.
♦ سیگموئیدوسکوپی
- بررسی پوشش داخلی روده بزرگ سیگموئید و راست روده را از نظر علائم التهاب، خونریزی، پولیپ یا سرطان
- توسط یک لوله انعطاف پذیر به نام سیگموئیدوسکوپ است که از طریق مقعد به داخل روده بزرگ سیگموئید وارد میشود.
کولون سیگموئید آخرین قسمت روده بزرگ است که درست قبل از رکتوم قرار دارد.
♦ رکتوسیگموئیدوسکوپی
- روشی مشابه است، اما شامل معاینه رکتوم و کولون سیگموئید است.
- لوله قابل انعطافی که برای این روش استفاده می شود، رکتوسیگموئیدوسکوپ نامیده می شود، طولانی تر از سیگموئیدوسکوپ مورد استفاده در سیگموئیدوسکوپی است و می تواند ناحیه بزرگتری از روده بزرگ را بررسی کند.
تفاوت و شباهتهای کلونوسکوپی با رکتوسیگموئیدوسکوپی چیست؟
- هر دو روش هایی هستند که برای بررسی کولون و رکتوم استفاده می شوند.
- کولونوسکوپی برای مشاهده کل کولون است، در حالی که رکتوسیگموئیدوسکوپی فقط برای بررسی قسمت پایین کولون و رکتوم است.
- کولونوسکوپی بلندتر با آرام‌بخشی یا بیهوشی انجام میشود و تکمیل آن حدود 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.
- در رکتوسیگموئیدوسکوپی از سیگموئیدوسکوپ کوتاه‌تر و سفت‌تر استفاده میشود که ممکن است بدون آرام‌بخشی انجام شود و زمان کمتری می‌برد.
- کولونوسکوپی جامع تر است و امکان بیوپسی یا برداشتن پولیپ را فراهم می کند، در حالی که رکتوسیگموئیدوسکوپی دامنه محدودی دارد و کمتر تهاجمی است.
- انتخاب هر روش به سابقه پزشکی بیمار و دلیل معاینه بستگی دارد
برگرفته از:
- www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/sigmoidoscopy
- www.mayoclinic.org/tests-procedures/flexible-sigmoidoscopy/about/pac-20394189
- www.sciencedirect.com/topics/nursing-and-health-professions/sigmoidoscopy
آخرین دیدگاه‌ها