اسکلروتراپی هموروئید یک روش پزشکی و عمل سرپایی است که برای درمان بواسیر داخلی که وریدهای متورم رکتوم یا مقعد هستند استفاده می شود. طی این روش یک یک محلول شیمیایی به نام اسکلروزانت به نقاط اطراف هموروئید تزریق می شود. با اسکلروزانت رگ های خونی در هموروئید کوچکتر شده و در نهایت ناپدید می شود. نتیجه این اقدام منجر به کاهش اندازه هموروئید و علائم آن می شود. در ادامه به توضیح مشروح آن میپردازیم.
اسکلروتراپی هموروئید چیست؟
اسکلروتراپی به یک روش ساده و کم تهاجمی گفته میشود که طی آن محلول شیمیایی اسکلروزانت مستقیما به رگ های خونی تزریق نمی شود، بلکه به ناحیه بافت زیر پوشش داخلی روده (یا مخاط مجرای پشت) تزریق می شود. این روش غیرتهاجمی توسط یک دکتر متخصص جراحی های عمومی و گوارش حاذق باید انجام شود.
در این روش درمان بواسیر به آمادگی خاصی نیاز نیست و بیهوشی صورت نمیگیرد اما آیا اسکلروتراپی هموروئید مناسب درمان انواع بواسیر است یا برای درجه خاصی از بواسیر بیمار استفاده میشود؟ در ادامه این مطلب به این سوال پاسخ میدهیم و بررسی خواهیم کرد که این روش درمانی بواسیر چگونه انجام می شود؟ مزایای و معایب اسکلروتراپی چیست و بعد از انجام آن باید چه کارهایی انجام داد و احتمالا چه عوارضی برای بیمار خواهد داشت.
نحوه انجام اسکلروتراپی هموروئید چگونه است؟
پزشک از پروکتوسکوپ یا آندوسکوپ (وسایل لوله مانندی برای دسترسی به داخل قسمت تحتانی از طریق مقعد یا دهانه پایین) استفاده می کند. به وسیله این ابزار پزشک قادر خواهد بود هموروئید را ببیند و به آن دسترسی پیدا کند. سپس محلول شیمیایی مخصوصی با استفاده از سوزن و سرنگ در اطراف ناحیه زیر مخاطی که هموروئید در آن قرار دارد تزریق می شود. این فرآیند به تدریج بافت اطراف آن را با ایجاد بافت اسکار، که اسکلروز نیز نامیده می شود، سخت (یا اسکلروز) می کند.
♦ نام اسکلروتراپی هموروئید از اثر اسکلروز کننده این روش درمانی گرفته شده است که در لغت به معنای درمان جای زخم است.
♦ خارش و درد در این ناحیه تا یک هفته پس از انجام این روش درمان از بین می رود و در نهایت بعد از 4-6 هفته مشکل باید رفع شود.
♦ در این روش نیاز به ریکاوری طولانی مدت نیست و بیمار به سرعت و بدون محدودیت های ایجاد شده بر اثر این بیماری به زندگی عادی خود بر می گردد.
♦ تکرار درمان به تعداد هموروئیدها بستگی دارد و بر اساس صلاحدید پزشک صورت می گیرد. در هر جلسه درمان، که حدود 5 الی 10 دقیقه زمان می برد، می توان 2 تا 3 هموروئید را درمان کرد.
ماده تزریقی اسکلروتراپی هموروئید
اسکلروزانت های مختلف مزایا و معایب خاص خود را دارند و در درمان یکسان نیستند. سولفات پتاسیم آلومینیوم و اسید تانیک (ALTA) از فنل موجود در روغن بادام (PAO) مفیدتر است.
در تحقیقی که 3 درصد پولیدوکانول و 5 درصد فنل را مقایسه کرده است، نتایج نشان داده است که پولیدوکانول به دفعات درمان کمتر نیاز دارد درحالی که میزان رضایت بیشتری به همراه دارد. PAO برای هموروئیدهای داخلی تا درجه III موثر است، در حالی که ALTA در درمان پرولاپس در هموروئید داخلی در درجه های II، III و IV کارایی نشان داده است.
روش درمانی اسکلروتراپی برای کدام نوع بواسیر مناسب است؟
فقط هموروئیدهای کوچکتر واقع در رکتوم با این روش، درمان می شوند. انواع بواسیر را می توان بر اساس اندازه و اینکه آیا پرولاپس شده یا از مقعد خارج شده است یا خیر طبقه بندی می شود. هموروئیدهای درجه 1 و 2 کوچکتر هستند و از طریق مقعد پرولاپس نشده اند یا اگر هموروئید داشته باشند، خود به خود جمع می شوند:
گرید ۱ هموروئید:
افرادی با هموروئید قابل مشاهده هستند که پرولاپس اتفاق نیفتاده باشد.
گرید ۲ هموروئید:
هموروئیدهایی هستند که هنگام دفع از مقعد پرولاپس می شوند ولی به صورت خود به خود به داخل برمیگردند. عمدتا کسانی که از گرید یک رنج می برند یا در مراحل اولیه گرید دو هموروئید داخلی هستند، می توانند از این روش درمانی بیشترین نتیجه را بگیرند؛ چرا که این یک روش برای درمان هموروئید داخلی است.
این روش درمانی تا 70 درصد موفقیت آمیز بوده است به طوری که در گرید 1 و 2، در عرض 7 تا 10 روز همورویید از رکتوم جدا می شود و تنها یک تکه کوچک از بافت اسکار باقی می ماند. از طرف دیگر، هموروئیدهایی که خارج از رکتوم قرار دارند معمولاً باید از طریق جراحی برداشتن هموروئید یا هموروئیدکتومی درمان شوند.
درمان بواسیر با استفاده از این روش دارای مزایا و معایبی است که در ادامه به آن می پردازیم:
مزایای درمان هموروئید با اسکلروتراپی
از جمله مزایای درمان هموروئید با اسکلروتراپی عبارتند از:
- درصد بالای تاثیر و موفقیت روش درمانی
- روش درمانی غیر تهاجمی است
- جزء روش هایی است که بیمار درد کمتری را تجربه می کند.
- نسبتا دارای زمان تاثیرگذاری بالا است.
معایب درمان هموروئید با اسکلروتراپی
از طرف دیگر، ممکن است که این روش دارای معایبی نیز باشد، که عبارتند از:
- این یک روش درمانی دائمی نیست
- ممکن است که جلسات درمانی متعدد نیاز داشته باشد
- امکان خونریزی مقدی جزئی تا شدید نیز وجود دارد.
- در مردان، ممکن است بی احتیاطی در تزریق موجب التهاب پروستات، مشاهده خون در منی یا ادرار، مشکلات نعوظ و یا التهاب اپیدیمیس یا لوله اسپرم شود.
مراقبت های بعد از اسکلروتراپی بواسیر
ممکن است به مدت یک روز یا بیشتر پس از تزریق، کمی احساس ناراحتی یا پری مقعد داشته باشید. این مشکل کاملا طبیعی است. در صورت نیاز باید مسکن های معمولی مصرف کنید. به راحتی می توانید حمام کنید و به محض اینکه احساس راحتی کردید می توانید به فعالیت های عادی بازگردید.
ممکن است پس از دفع، لکه های خونی جزئی روی مدفوع یا روی دستمال توالت مشاهده کنید که مساله خاصی نیست و با گذشت زمان حل می شود.
عوارض پس از تزریق همورویید بسیار نادر است. گاهی اوقات می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در سیستم ادراری در مردان شود. اگر بعد از تزریق درد شدیدتر یا تب شدید دارید، باید به نزدیکترین بیمارستان خود مراجعه کنید
عوارض اسکلروتراپی هموروئید
به صورت کلی، بروز عوارض بعد از این روش درمان بسیار غیرمعمول است. با این حال برخی از عوارض ممکن عبارتند از:
- زخم هایی که مخاط مقعد را تحت تأثیر قرار می دهند که معمولاً بدون درمان خاصی بهبود می یابند.
- عفونت، با آنتی بیوتیک قابل درمان است
- یک آسیب پوستی که ممکن است منجر به یک زخم کوچک و دائمی شود
- التهاب شدید
- واکنش آلرژیک به محلول تزریق شده
- لخته خون
- همچنین، اگر حباب های ریز هوا از فوم وارد جریان خون شود، ممکن است باعث سفتی قفسه سینه، سرفه خشک، سرگیجه و حالت تهوع شود.
عوارض جدی تر اما نادرتر اسکلروتراپی
- حساسیت شدید به روغن بادام که فنل در آن معلق است،
- سوراخ شدن رکتوم (از دیواره روده عبور می کند)،
- فیستول رکتومورترال (ارتباط بین راست روده یا پایین و مجرای خروجی مثانه یا مجرای ادرار)، کبدی.
- آبسه (آبسه در کبد)،
- سپسیس حاد که جان بیمار را تهدید می کند.
- و سندرم دهلیز شکمی.
سایر روش های درمان بواسیر
به غیر از اسکلروتراپی روش های دیگری برای درمان هموروئید وجود دارد که برای سایر گرید های این بیماری پاسخگو است. با این حال، گاهی تغییر سبک زندگی و تغذیه می تواند در درمان یا پیشگیری از این بیماری موثر باشد.
برای مثال، درمان های موضعی مانند استفاده از کرم یا شیاف، بی حس کننده موضعی و مسکن های خوراکی به تسکین درد ناشی از آن کمک می کند.
در مرحله بعد، روش های درمان سرپایی بواسیر مانند روش های اینفرارد، لیزر، جلوگیری از خونریزی به روش الکتروکواگولیشن، وابسته به نوع و گرید بیماری مورد استفاده قرار می گیرد.
در مراحل پیشرفته، بیمار ناچار به عمل جراحی بواسیر برای برداشتن همورویید داخلی یا خارجی از نوع حاد است. عمل جراحی بواسیر یا هموروئیدکتومی عمدتا برای همورویید داخلی درجه ۳ و ۴ و یا حالت دارای پرولاپس توصیه می شود.
هموروئیدکتومی به روش های ذیل، با توجه به شرایط بیمار، انجام می شود:
- عمل هموروئید (هموروئیدکتومی) بسته
- عمل هموروئیدکتومی باز
- عمل بواسیر با استاپلر
- رابربند
- اسفنکورکتومی داخلی- جانبی
سوالات متداول در مورد اسکلروتراپی هموروئید
۱- آیا اسکلروتراپی هموروئید دردناک است؟
اسکلروتراپی هیچ درد یا عارضه جدی ایجاد نمی کند. اسکلروتراپی کمتر تهاجمی است و جایگزینی برای جراحی است
۲- پروسه انجام اسکلروتراپی هموروئید چقدر طول میکشد؟
کل زمان انجام آن بین ۵ تا ۱۰ دقیقه است و همزمان میتوان ۲ الی ۳ بواسیر را درمان کرد.
۳- آیا اسکلروتراپی هموروئید برای همه انواع هموروئید قابل استفاده است؟
خیر. تنها برای بواسیری که دچار پرولاپس نشده باشد و درجه هموروئید آن به تشخیص پزشک ۱ یا ۲ باشد.
کلام آخر
برگرفته از:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9022405
https://www.exroid.com/haemorrhoid-advice/sclerotherapy-treatment
https://www.wise-geek.com/what-are-the-pros-and-cons-of-sclerotherapy-for-hemorrhoids.htm
آخرین دیدگاه‌ها