شقاق مقعدی و هموروئید هر دو جز بیماریهای مقعد بوده و علت اصلی بروز آنها یبوست است. در این شرایط مواد زائد زمان بیشتری در روده باقی مانده و آب بیشتری از آنها جذب خواهد شد. این امر سبب میشود تا مدفوع حالت خشک و تودهایی به خود گرفته و بیمار هنگام قضا حاجت فشار بیش از حدی را اعمال کند. تکرار این مشکل، باعث بروز شقاق مقعدی و بواسیر (هموروئید) خواهد شد. چنانچه هموروئید به درستی درمان نشود، زمینه ساز شقاق خواهد بود.
شقاق مقعدی و هموروئید، شاید علائم مشترک زیادی داشته باشند، اما جدا از یکدیگر مورد بررسی قرار میگیرند. برای درمان آنها نیز شیوههای مشابه و مشترکی وجود دارد. برای این منظور ابتدا به شدت بیماری توجه شده و سپس شیوه درمانی مناسب تجویز میشود.
هموروئید می تواند موجب شقاق مقعدی شود؟
شقاق مقعدی همان فیشر آنال است که در طی آن، شکاف و چاکخوردگیهایی در ناحیه لبه داخلی مقعد بوجود میآید که منجر به زخم شدن میشود. اسهال طولانی مدت و یبوست از مهمترین دلیل بروز این بیماری است. هموروئید نیز در اثر یبوست شدن رخ خواهد داد، که اگر به درستی درمان نشود، منجر به شقاق خواهد شد. برخی از بیماری های زمینه ایی مانند سل، سرطان مقعد، ایدز و ترومای ناحیه رکتوم نیز منجر به بروز شقاق خواهند شد.
با بروز فیشر آنال، بیمار با درد، سوزش و خونریزی مواجه خواهد شد. مراحل پیشرفته این بیماری درد شدیدی دارد، به طوری که فرد قادر به انجام فعالیتهای روزمره خود نیست. به همین دلیل جراحی شقاق به عنوان موثرترین راه درمان معرفی خواهد شد. در حال حاضر درمان شقاق و هموروئید با شیوههای نوین جراحی انجام خواهد شد. این امر سبب میشود بیمار درد و خونریزی کمتری پس از جراحی هموروئید را تجربه کند.
شباهت و تفاوت های هموروئید و شقاق مقعدی
هموروئید و شقاق هر دو در ناحیه رکتوم بروز میکنند. رکتوم و یا همان مقعد حفرهایی است به طول 4 تا 5 سانتیمتر که توسط رشتههای عصبی بسیار زیادی پوشیده شده است. این رشتههای عصبی دارای رگهای خونی بسیار زیادی هستند.
شباهت شقاق با هموروئید:
- خارش و سوزش در ناحیه رکتوم
- وجود خون در مدفوع و یا خونریزی از مقعد
- بروز التهاب و تورم
- یبوست عامل اصلی بروز هر دو بیماری است.
تفاوت شقاق با هموروئید:
زمانی که بیماری شقاق به طور موثری تحت درمان قرار نگیرد، شکافهای اطراف مقعد عمیقتر خواهند شد و به عمق ماهیچه مقعد نفوذ خواهند کرد. بیمار در این وضعیت درد زیادی را تجربه کرده زیرا با دفع مدفوع، شکافها از یکدیگر باز خواهند شد. به همین دلیل درمان آن به شکلهای سنتی مشکل خواهد بود. در بواسیر عروق مقعدی بیش از حد گشاد میشوند. در این حالت بیمار با یک توده مواجه خواهد شد. بواسیر به دو شکل داخلی و خارجی بروز میکند و برای آن چهار درجه در نظر گرفته میشود.
با شدت یافتن بواسیر، درد بیمار نیز بیشتر شده و با دفع مدفوع بر میزان آن افزوده خواهد شد. در حالی درد شقاق تنها هنگام دفع مدفوع حس خواهد شد.
درمان هموروئید و بواسیر
برای درمان هموروئید و بواسیر توصیه میشود، تغییری اساسی در رژیم غذایی ایجاد شود و از فیبر بیشتری در غذا استفاده کنند. فیبر مادهایی است که حرکت روده را تنظیم کرده و قوام خوبی به آن خواهد داد.
نشستن در وان آب گرم نیز از دیگر روشهای درمان این بیماری است. آب گرم سبب میشود تا جریان خون در ناحیه مورد نظر افزایش یابد، این امر به بهبود زخم و التهابات در این ناحیه کمک خواهد کرد.
کمپرس سرد نیز به کاهش درد کمک خواهد کرد. در این حالت جریان خون شدت کمتری پیدا خواهد کرد و در واقع نوعی بیحسی موضعی ایجاد میشود.
آیا پماد دارویی هموروئید را می توان برای شقاق مقعدی استفاده کرد؟
استفاده از پمادهای موضعی نیز برای درمان این بیماریها موثر است. برای این منظور لازم است ناحیه مورد نظر با آب و ماده شوینده ملایم مانند شامپوی بچه به خوبی شسته و خشک شود. برای خشک کردن بدن، از دستمالهای بهداشتی لطیف استفاده کنید و سعی کنید اصطکاکی در این ناحیه ایجاد نکنید.
منظور این است دستمال را به صورت رفت و برگشتی استفاده نکنید. این امر شکاف و زخمها را بیشتر تحریک خواهد کرد.
سپس مقداری از پماد را به انگشت دست مالیده و در ناحیه مورد نظر استفاده نماید. پس از مصرف نباید بلافاصله دفع صورت گیرد. باید اجازه دهید پماد جذب بدن شده تا باعث کاهش التهاب و درد شود. پمادهای زیر را میتوانید برای درمان این بیماریها استفاده نمایید:
- گلیسیرین تری نیترات
- آنتی هموروئید
- آنتی فیشر
- تتراسایکلین
- دیلتیازم
تشخیص بواسیر از شقاق مقعدی
تشخیص هموروئید و بواسیر با توجه به علائم ظاهری و شرح حال بیمار قابل تشخیص است. افراد زیادی هستند که به بواسیر مبتلا بوده، اما اطلاعی از آن ندارند. در این حالت زائده هموروئید درد و خونریزی نداشته و معمولا خارج از مقعد نیز قرار ندارد.
فرد زمانی متوجه بیماری خود میشود که در این ناحیه با درد و خونریزی مواجه است. چنانچه زائده بیرون از مقعد قرار بگیرد، نسبت به لمس حساس خواهد بود.
با بروز شقاق نیز فرد هنگام دفع مدفوع با درد مواجه می شود. گاهی اوقات درد به حدی شدید است که بیمار تمایلی برای دفع ندارد. درد، خونریزی، سوزش و خارش از مهمترین علائم شقاق مقعد هستند. اگر به دفعات یبوست میشوید، احتمال اینکه به این بیماریهای مبتلا شوید، بسیار بالا است. بنابراین بهتر است با رژیم غذایی سالم از شدت یافتن آن جلوگیری نمایید و همچنین مقاله نحوه پیش گیری از شقاق مقعد را مطالعه نمایید.
سلام آقای دکتر، من هنوز ویزیت دکتر نشدم اما حدس میزنم که شقاق با بیرون زدگی هموروئید رو با هم داشته باشم. ممکنه که با درمان یکیش ، اون یکی هم خوب بشه؟؟
سلام، معمولا درمان طبی ممکنه فیشر یا شقاق رو خوب کنه ولی بیرون زدگی رو خوب نمیکنه ولی با جراحی هر دو رو میشه برطرف کرد.