بیماری هاشیموتو، همچنین به عنوان تیروئیدیت هاشیموتو شناخته می‌شود، یک اختلال خود ایمنی است که غده تیروئید را تحت تاثیر قرار می‌دهد. منجر به التهاب مزمن می‌شود و می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت فرد داشته باشد. درک علائم، علل و عوامل خطر این بیماری برای مدیریت صحیح بسیار مهم است.
علائم هاشیموتو
بیماری هاشیموتو در طول سال ها به کندی پیشرفت می‌کند. ممکن است علائم یا علائم بیماری را متوجه نشوید. در نهایت، کاهش تولید هورمون تیروئید می‌تواند منجر به یکی از موارد زیر شود:
- خستگی: بسیاری از افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو خستگی غیر قابل توضیح و احساس خستگی مداوم را تجربه می‌کنند.
- افزایش وزن: بیماری هاشیموتو می‌تواند منجر به افزایش وزن غیرقابل توجیه شود، حتی بدون تغییر قابل توجه در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی.
- افسردگی: تغییرات خلقی، از جمله افسردگی، از علائم شایع هستند. برخی از افراد نیز ممکن است اضطراب را تجربه کنند.
- حساسیت به سرما: افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو ممکن است بیش از حد به دمای سرد حساس باشند.
- خشکی پوست و مو: خشکی پوست، شکنندگی ناخن ها و ریزش مو از علائم پوستی رایج هستند.
- ضعف عضلانی: برخی از افراد ممکن است ضعف و درد عضلانی را تجربه کنند.
- درد مفاصل: درد و سفتی مفاصل ممکن است رخ دهد.
- یبوست: مشکلات گوارشی مانند یبوست ممکن است وجود داشته باشد.
- دوره های قاعدگی نامنظم: زنان مبتلا به بیماری هاشیموتو ممکن است متوجه دوره های قاعدگی نامنظم شوند.
علل و عوامل موثر در ابتلا به هاشیموتو
در درجه اول به دلیل تأثیر متقابل عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود. در اینجا دلایل اصلی وجود دارد:
پاسخ خود ایمنی: علت اولیه بیماری هاشیموتو یک پاسخ خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه غده تیروئید را هدف قرار داده و به آن حمله می‌کند. این منجر به التهاب و آسیب به بافت تیروئید می‌شود.
فاکتور ژنتیک: سابقه خانوادگی اختلالات تیروئید یا بیماری های خودایمنی خطر ابتلا به بیماری هاشیموتو را افزایش می‌دهد. برخی از نشانگرهای ژنتیکی افراد را مستعد ابتلا به شرایط خودایمنی می‌کند.
محرک های محیطی: در حالی که ژنتیک نقش مهمی ایفا می‌کند، عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض تشعشعات، عفونت های ویروسی و مصرف زیاد ید می‌توانند باعث تحریک یا تشدید بیماری هاشیموتو در افراد مستعد ژنتیکی شوند.
جنسیت و سن: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری هاشیموتو هستند، به خصوص در دوران میانسالی. تغییرات هورمونی مانند بارداری و یائسگی می‌تواند بر شروع آن تأثیر بگذارد.
استرس: استرس مزمن ممکن است به پاسخ های خود ایمنی و اختلال عملکرد تیروئید کمک کند و به طور بالقوه بیماری هاشیموتو را بدتر کند.
عوامل تغذیه ای: دریافت ناکافی سلنیوم و ویتامین D با افزایش خطر بیماری های خودایمنی تیروئید، از جمله بیماری هاشیموتو مرتبط است.
توجه به این نکته مهم است که علت دقیق ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و تأثیر متقابل این عوامل پیچیده است. بیماری هاشیموتو یک بیماری مزمن است که نیاز به درمان مادام العمر دارد که اغلب شامل دارو برای جایگزینی هورمون های تیروئید و تنظیم عملکرد تیروئید می‌شود.
عوارض هاشیموتو
برخی از عوارض کلیدی مرتبط با بیماری هاشیموتو آورده شده است:
کم کاری تیروئید: بیماری هاشیموتو اغلب منجر به کم کاری غده تیروئید و در نتیجه علائمی مانند خستگی، افزایش وزن و عدم تحمل سرما می‌شود. این وضعیت نیاز به درمان جایگزین هورمون تیروئید مادام العمر دارد.
گواتر: در برخی موارد، التهاب مزمن غده تیروئید می‌تواند باعث بزرگ شدن تیروئید شود که به گواتر معروف است. این ممکن است منجر به مشکل در بلع یا تنفس شود.
ندول های تیروئید: بیماری هاشیموتو می‌تواند خطر ایجاد گره های تیروئید را افزایش دهد که ممکن است خوش خیم یا در موارد نادر سرطانی باشند.
عوارض قلبی عروقی: کم کاری تیروئید درمان نشده یا ضعیف می‌تواند منجر به سطوح بالای کلسترول، فشار خون بالا و افزایش خطر بیماری قلبی شود.
مسائل مربوط به سلامت روان: کم کاری تیروئید می‌تواند به مشکلات سلامت روان، از جمله افسردگی، اختلالات شناختی و نوسانات خلقی کمک کند.
میگزدم (Myxedema): کم کاری شدید تیروئید و طولانی مدت می‌تواند منجر به یک وضعیت تهدید کننده زندگی به نام myxedema شود که با خستگی شدید، گیجی و حتی کما مشخص می‌شود.
عوارض بارداری: بیماری هاشیموتو می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد و خطر عوارض دوران بارداری از جمله سقط جنین، زایمان زودرس و مشکلات رشدی در نوزاد را افزایش دهد.
سایر بیماری های خود ایمنی: افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سایر بیماری های خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 یا بیماری سلیاک هستند.
عوارض نادر: در موارد بسیار نادر، بیماری هاشیموتو می‌تواند منجر به لنفوم تیروئید، نوعی سرطان تیروئید شود.
چه زمانی برای بیماری هاشیموتو به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مشکوک به بیماری هاشیموتو هستید یا برای شما تشخیص داده شده است، شرایط خاصی وجود دارد که باید به پزشک مراجعه کنید:
علائمی که ادامه دارند: اگر علائمی مانند خستگی بی دلیل، افزایش وزن، افسردگی یا حساسیت به سرما را تجربه کردید که ادامه یا بدتر می‌شود، با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.
پیدایش علائم جدید: اگر علائم جدید مرتبط با بیماری هاشیموتو ایجاد شود، ضروری است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. اینها می‌تواند شامل تغییرات خلق و خو، مشکلات پوستی یا ضعف عضلانی باشد.
بارداری: اگر باردار هستید و به بیماری هاشیموتو مبتلا هستید یا اگر قصد بارداری دارید، با پزشک مشورت کنید. مدیریت صحیح در دوران بارداری برای تضمین سلامت مادر و جنین بسیار مهم است.
تنظیم دارو: اگر قبلاً برای بیماری هاشیموتو دارو مصرف می‌کنید و عوارض جانبی را تجربه کرده‌اید یا معتقدید که داروی شما نیاز به تنظیم دارد، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
پایش منظم: قرار ملاقات‌های منظم برای پیگیری عملکرد تیروئید شما مهم است، به خصوص اگر دارو مصرف می‌کنید. این چکاپ‌ها به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید که برنامه درمانی شما موثر است.
برنامه ریزی خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی بیماری های تیروئید یا بیماری های خود ایمنی دارید، توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید، حتی اگر علائمی ندارید. آنها می‌توانند ریسک شما را ارزیابی کرده و راهنمایی کنند.
در بسیاری از موارد، متخصص غدد، متخصص در شرایط مرتبط با هورمون، مناسب ترین ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای مدیریت بیماری هاشیموتو است. آنها می‌توانند به تشخیص بیماری، تجویز داروهای لازم و نظارت بر عملکرد تیروئید شما کمک کنند.
به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی شما را با بیماری هاشیموتو بهبود بخشد. همیشه با یک متخصص مشورت کنید.
روش تشخیص هاشیموتو
تشخیص بیماری هاشیموتو معمولاً شامل ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های آزمایشگاهی است. در اینجا یک مرور کلی از روند تشخیصی وجود دارد:
ارزیابی بالینی: پزشک معالج شما با بحث در مورد علائم و انجام یک معاینه فیزیکی، توجه ویژه به اندازه غده تیروئید و هرگونه علائم التهاب شروع می‌کند.
آزمایش خون: رایج ترین آزمایش خونی که برای تشخیص بیماری هاشیموتو استفاده می‌شود، سطح هورمون تیروئید، از جمله هورمون محرک تیروئید (TSH)، T4 آزاد و T3 آزاد را اندازه گیری می‌کند. افزایش سطح TSH با سطوح پایین T4 آزاد نشان دهنده کم کاری تیروئید، یکی از ویژگی های کلیدی بیماری هاشیموتو است.
تست آنتی بادی: برای تایید ماهیت خود ایمنی بیماری، ممکن است آزمایش آنتی بادی انجام شود. وجود آنتی بادی های ضد تیروئید، مانند آنتی بادی های ضد تیروئید پراکسیداز (TPO) و آنتی بادی های ضد تیروگلوبولین (TgAb)، از تشخیص بیماری هاشیموتو پشتیبانی می‌کند.
سونوگرافی: سونوگرافی تیروئید ممکن است برای ارزیابی اندازه و ظاهر غده تیروئید استفاده شود. بیماری هاشیموتو می‌تواند یک الگوی مشخص از التهاب غده تیروئید ایجاد کند.
بیوپسی (به ندرت): در برخی موارد، در صورت یافتن ندول در طول تصویربرداری، ممکن است بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف توصیه شود. این کار برای رد سرطان تیروئید انجام می‌شود.
مانیتورینگ و نظارت: بیماری هاشیموتو معمولاً یک بیماری مزمن است. پس از تشخیص، نظارت مداوم بر عملکرد تیروئید و سطوح آنتی بادی برای تنظیم درمان در صورت نیاز ضروری است.
تشخیص بسیار مهم است زیرا امکان درمان به موقع برای مدیریت علائم و جلوگیری از عوارض را فراهم می‌کند.
روش‌های درمان هاشیموتو
هدف درمان بیماری هاشیموتو مدیریت علائم اولیه آن، کم کاری تیروئید (کم کاری تیروئید) است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جایگزینی هورمون تیروئید: رایج ترین درمان، داروهای مصنوعی هورمون تیروئید، مانند لووتیروکسین (سینتروئید، لووکسیل) است. این دارو به بازگرداندن سطح هورمون تیروئید در بدن به حالت طبیعی کمک می‌کند و علائمی مانند خستگی، افزایش وزن و عدم تحمل سرما را تسکین می‌دهد.
مانیتورینگ منظم: پس از شروع دارو، معاینات منظم و آزمایش خون ضروری است تا اطمینان حاصل شود که سطح هورمون تیروئید در محدوده طبیعی باقی می‌ماند. ممکن است در صورت نیاز، دوز دارو را تنظیم کنید.
اصلاح سبک زندگی: اغلب به بیماران توصیه می‌شود که یک سبک زندگی سالم از جمله رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم را حفظ کنند. این می‌تواند به مدیریت وزن و بهزیستی کلی کمک کند.
پرهیز غذایی: برخی از افراد ممکن است نیاز به احتیاط در مصرف برخی غذاها، به ویژه غذاهای حاوی سویا و محصولات پر فیبر داشته باشند، زیرا می‌توانند در جذب داروهای تیروئید اختلال ایجاد کنند.
مدیریت استرس: کاهش استرس از طریق تکنیک های آرام سازی یا درمان می‌تواند مفید باشد زیرا استرس می‌تواند علائم هاشیموتو را تشدید کند.
مدیریت عوارض: اگر بیماری هاشیموتو منجر به عوارض دیگری مانند گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید) یا گره های تیروئید شده باشد، ممکن است نیاز به درمان یا نظارت اضافی باشد.
و در آخر
بیماری هاشیموتو که به نام تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن نیز شناخته می‌شود، یک اختلال تیروئیدی است که قرن گذشته با التهاب خود ایمنی غده تیروئید مشخص می‌شود. در حالی که پیشرفت های زیادی در درک این شرایط انجام شده است، پیچیدگی آن همچنان برای پزشکان یک چالش است اما خبر خوب این است که بیماری هاشیموتو یک بیماری قابل کنترل و قابل درمان است. اگر علائم هاشیموتو را تجربه می‌کنید یا عوامل خطر خاصی مانند سابقه خانوادگی بیماری تیروئید دارید، حتما با پزشک خود در تماس باشید. آنها می‌توانند آزمایش‌های ساده‌ای انجام دهند تا ببینند آیا تیروئید شما هورمون تیروئید کافی تولید می‌کند یا خیر.
برگرفته از:
- www.mayoclinic.org
آخرین دیدگاه‌ها